ایل ها-illha

لطفا بدون ذکر منبع وعدم رعایت امانتداری از کپی و تهیه رونوشت به قصد انتشار بهر نحوی بپر هیزید 

illha.mihanblog.com

مادر بزرگ و خوب و مهربان مرتب پذیرای  فرزندان  و نوه های فراوان خود بود . او در خانه  سرتا سر گلی و سقف چوبی در بخشی از حوالی دور  ییلاق که هنوز اغلب فرزندان  وی دو منزله بودند هم چادر نشینی داشتند و هم هر کدام یک تا دو  باب منزل و استراحتگاه که فصل سرد و گرم سال و هم بعنوان انباری از ان استفاده میکردند. مدام در تلاش بودند .البته عمده منازل که یک فامیل بزرگ در کنار هم در املاک خود بنا کرده بودند در جوار یک تپه و بین یک رشته کوه کشیده و بلند و با فاصله یک رودخانه واقع بود و تا جاده متصل به شهر ها و دهکده های کوچک و بزرگ فاصله زیادی داشت در حقیقت در یک بن بست جغرافیایی قرار داشت . آ نوقتها اصطلاحا همه چادر نشین بودند و به این منازل خانه شهری هم می گفتند . نه بعنوان خانه ی در شهر بلکه ست موقت در محلی بین ییلاق و قشلاق ایل در گذشته . با وجود این کلی ارزش و اعتبار برای خود داشت و کسب کرده بود . یعنی این منازل بدون اب و برق و سبک عشایر نشین  یکنوع پشتیبانی برای صاحبان خود داشت که البته در سند های محضری حیاط و محل گوسفنداری موقت و تمام مشخصات قید شده بود و در فصول مختلف پذیرای قوم و خویشان و استراحتگاه دایمی عده ای وامانده از ایل بود . این اواخر چهل پنجاه سال گذشته  اکثر فامیل  دیگر به خود کمتر زحمت پیمایش به قشلاق را میکشیدند و زمستان گذرانی و بهار و تابستان در سرزمینها و املاک و مراتع زیبا و خوش منظره و پر برکت کوچ میکردند و پاییز و زمستان دوباره به خانه شهری خود بر میگشتند .اوضاع زندگی خوش بود و مطابق میل همگان پیش میرفت .این منزل مادر بزرگ دارای سه اتاق بزرگ و یک مطبخ ( آشپز خانه ) بزرگتر از هر اتاق دارای بخاری و دودکش بزرگ و ایده آل داشت ، جهت  پخت و پز سوخت و آتش چوبهای خشک باغ و باغچه ، و چوب جنگلی   دور تا دور  مجموعه  بویژه در سحر گاهان   مرتب آتش و دود از فراز بام گلی آن بهوا میرفت .مادر بزرگ تنها با اخرین فرزند خویش کاملا ساکن دایمی منزل خویش بودند   و کمتر و کمتر به قشلاق ایل کوچ میکردند . البته فاصله تا قشلاق بسیار زیاد و دور از دسترس یود . سه رشته کوه و دو دشت فراخ  و یک آسمان آبی بی انتها بین آنها فاصله انداخته بود  ، اما  این منزل مادر بزرگ که اوقتها رسم بود به  او ننه بزرگ  میگفتند  با صفا و آرامبخش و تسکین دهنده هر فراقی بود مادر بزرگ خدا بیامرز در جواب میگفت جونم درد و بلات بخوره تو جونم ، معمولا با ادب و مهربان و دستش پر بود . از نقل و نبات و جیب ریز و قصب و نخود چی و کشمش، نقل سفید پیر زنی ، خشکه کشک و برشته کندمک و غیره در دسترس برای پذیرایی آماده داشت . میگفتند مادر بزرگ یک صندوقچه دارد پر از طلا و جواهرات و سکه های قدیمی و جدید لیر و پوند و  اشرفی که کمتر فردی از فامیل موفق به دیدن ان میشد . بهر حال    پر امید ترین منزل منطقه بود و نوه ها و فامیل دیگر مانند عمو عمه و دایی و مهمانان نزدیک تنهایی مادر بزرگ را به دور همی های شاد و بگو بخند مبدل ساخته بود .مجالس گرم و صمیمی با دیگر اعضای فامیل بر گذار میکرد  تا تن و توان داشت خودش دست گرم و پذیرای میهمانان بود . اما داستان ما از آنجا شروع شد که من به اتفاق عمو مجرده و دخترک کوچک عمه چهار پنج سالی داشت از قضا سر از منزل مادر بزرگ در آوردیم . حوالی ظهر بود و وقت ناهار . مادر بزرگ به سفارش یکی از عمه ها و مادر دختری که با ما بود قصد دیدار و راست و ریز  کار خیری به منزل دخترش داشت از ما جدا و از منزل خارج میشد در پایین ایوان ما را صدا زد که دمپزی گرم روی اجاق و آب دوغ خیار زیر دوری (سینی ) زرد برنجی تو طاقچه است خود دانید میل کنید تا من بر گردم .مادر بزرگ با همان پا رفت و غیبتش طولانی شد . اتاق میانی مادر بزرگ کمی تاریک بود و روشنایی چندانی نداشت . عمو به خواهر زاده اش ، گفت دایی اون نمک تو طاقچه بیار تا بزنیم به کاسه اب دوغی . دخترک هم بی هرس و پرس یک قوطی  شبیه نمک پاش در دستش بود و تا میتوانست بر کاسه دوغی پاشید . هنوزم بی مزه و بی نمک بود و نه یکبار و دو بار چند بار به اصطلاح نمک پاشید و لی مزه نمک ابدا نداشت .  اینکه هنوز مزه نمک ندارد ، بده اون نمکو .عمو دادی زد و گفت دختر ان نمک پاشو بده تا بهت بگم چطوری نمک بپاشی.تا نمک پاش عوضی از دست دخترک به دست عمو رسید ، نگاهی به آن انداخت و فریاد کشید نخور که سمه . قوطی هم اندازه ظرف نمک پاش پر از گرد سفید د.د.ت  . البته مقدار کافی مصرف شده بود و نیمه دوم کاسه بود .فعلا حال ما خوب بود داد و فریاد بهوا خاست و  همه ساکنان متوجه شدند و سراسیمه رسیدند . ان یکی عمه زودتر رسید وای خاک بر سرم شد مگر شما خنگ بودیدو هر که می آمد نا سزا بار میکرد و راه درمان و پیشگیری تز میداد . اب کشک ، نبات داغ و ماست و آبتنی ، هر که یک راهکار داشت اما هیچکدام نه عملی شد و نه سود داشت و کور و پشیمان از بی دقتی  باید خود را ملامت و سرزنش میکردیم . عمه بزرگه میگفت این داروی نمک مانند فاسد شده و اثری روی بدن ندارد   . مدتهاست در طاقچه گذاشته شده است . نگران نباشید . مدت زمان مناسب فرا رسید تا اثر سم خودنمایی کند کم کم آثار سر گیجه و سر درد نمایان شد آن یکی عمه گفت تا حال و توان دارید خود را لااقل کنار جاده برسانید تا یک قدم به طبیب نزدیک تر شوید .   فاصله تا جاده قدیمی و کم تردد ماشین رو  دو کیلمتر بود و رودی خروشان مابین ما بود و جاده و بدون وسیله نقلیه . بنظرم عمو بیشتر مصرف کرده بود ، زیرا بعد از یک ساعتی خدا نصیب گرگ کوه  هم نکند . از دل درد و سر درد و گل بروی شما بلا به نسبت استفراغ و اسهال امانش نمیداد . به ما دو نفر من و دختر عمه کوچولو به  سر درد و کمی سر گیجه کفایت کرد . همه و حشت زده عمو را بسوی جاده کشان کشان و پیاده بردند . اما اوضاع بد تر و بدتر میشد داشت بیهوش میشد و با سوار کردن او بر الاغ چابک و تند و تیز رو کاروانی ادم بزرگ و کوچک و زن و مرد پسر بچه های شیطان برای مسخره کردن بدنبال او راه افتاده بودند . به اصطلاح او را بدرقه شفا خانه کنند . خیلی ها می گفتند او جان بدر نمیبرد و میمیرد . یک ساعت تا کنار جاده و حد اقل یک ساعت تا درمانگاه شهر چه خواهد شدو این سوالی بود که همه از هم می پرسیدند . ما هم نادم پشیمان در شریک جرم نا خواسته سر در گریبان تا لب رودخانه او را همراهی و ان  رودخانه نه از این رودخانه بود تنها از یک نقطه انهم گدار داشت اب تا سینه بود ادم را بسوی قعر و چاله های سهمگین می غلطاند . اینجا توقفگاه کاروان همراه بیمار بود . زیرا گذر از رودخانه کار همه نبود عمه اینا و عمو بسختی در چند نوبت از رود گذر کردند و به لب جاده رسیدند . از دور پیدا بود که یک کامیون باری توقف و انها را با خود بسوی شهر برد . عمو جان با همان پا یک هفته تما م بستری و تحت مداوا قرار گرفت  هنوزم که هنوزه خاطره بد و ناگوار و وحشتناک ان در میان فامیل زبانزد است و بنام سال د.د.ت  معروف است . اما هنوز این سووال که کی مقصر اصلی وقوع این رویداد است بی جواب مانده " ایا مادر بزرگ مقصر بود که دارو را در دسترس گذاشته بود ؟ایا ما سه نفر که دارو را با نمک دچار بی توجهی و بی دقتی به عمل نمک پاشی دختر بچه اعتماد کردیم مقصریم ،؟یا اهالی محل ایلیاتی ها  که در آن نقطه خانه سازی کردند و در طاقچه منزلشان به جای نمک  دارو گذاشتند . اینها شوخی هایی بود که هنوزم گاه گاهی از افراد حاضر در صحنه ان روزگار و ان خاطره بد و بیاد ماندنی بزبان میرانند جای مادر بزرگها و پدر بزرگها و افراد و عزیزانی که هم اکنون در جمع ما نیستند بسی خالیست ، روحشان شاد و یادشان به نیکی و گرامی . شما هم شاد و بی نیاز باشید   : تا داستانی دیگر

شاید این داستان را قبلا شنیده باشید و لی از این زاویه هم ببینید و بخوانید و بشنوید . روزگار سختی داشتم نان شب هم نداشتم  جلو فامیل مرتب دست دراز میکردم اما زخم زبان همراه داشت . روزها در میان فامیل این روش کارم بود و شب ها در فکر که چگونه روش آبرومندانه و بدون منت به کار خود ادامه دهم . سر انجام بفکرم رسید  و نتیجه داد . نتیجه این بود که  از دیار خودی و قوم خویشی رخت بر بندم و به دیار غربت و نا شناس با همت بیشتر و آداب بهتر و احترام و رتبه بهتر به کار خویش ادامه دهم و زخم زبان و رنجش گذشته را بدل راه ندهم . این بود که به شهر و شهرکی دور از وطن و نا اشنا کوچ کردم . با خرید جفت عصای درستی و تغییر در حد و اندازه و کهنه نما به مهمترین و پر تردد ترین میدان شهر را انتخاب و فعالیت خود را آغاز کردم . با تکه کارتنی و در مجاور چند مغازه و انطرفتر مرکز خرید روستایان و آمد و شد قشر های مختلف مردم  در کنار جدول و زیر سایه درخت تنومندی جهت دوری از گزند نور شدید افتاب وهمراهم یک کیسه چلواری و ظرف ویژه (کاسه  جمع آوری ) سکه و نوت و بقچه نانی و توشه ای برای صبحانه و ناهار و عصرانه . بنظرم انتخابم خوب و رضایت بخش بود . صبح زود می آمدم و مستقر میشدم و در هوای تاریک و گرگ و میش بطرز مرموز و با احتیاط کاری به استراحتگاه و محل کارم . اوضاع خوب بود و کم کم با افرادی که مرتب می آمدند و کارشان را انجام  میدادند و سرکی هم به دکه من میزدند و میرفتند  اشنا میشدم . همین آشنایی سبب گشایش کار و بارم میشد . کم کم آب و خوراک هم نصیبم میشد و راضی و خشنود بودم .مدتها گذشت برای همه کسبه و مردم غریب و آشنا جا افتاده بود که من وجود دارم و باید مردم به من یاری رسانند . من هم به افراد گرفتار کاری و مشکل دار پند و اندرز می دادم و دایم این شعارم بود که خدا روزی رسان است . همان موقع صدای افتادن سکه در  کاسه فی ، برخی را متعجب میکرد . سری تکان میدادند و پی کار خود میرفتند . بی منت کمکم میکردند و منت بر سرم نبود چون شناختی از من نداشتند . دوستان زیادی داشتم .همین دوستی سبب میشد بدون کمک مالی از انجا رد نمیشدند . من هم همیشه قربان و صدقه انها میرفتم . روزی از روزهای پاییزی در انجا جمعیت زیادی هم برای خرید و فروش و انجام کار روز مره در حال گذر و توقف بودند یک نیسان باری با کشیدن ترمز با موتور روشن ایستاد و راننده  بسرعت از خودرو پیاده و ماشین را با همان وضعیت گذاشت و وارد یک مغازه شد . اندک زمانی طول نکشید که ماشین با عقب راه افتاد و بسوی جوی و جدول و درخت مانند غولی عظیم در حال بلعیدن من بود. احساس کردم اول دو پای فلجم  را له و لورده و بعد هم کله و عصا و کیسه پولی را بدرخت کوبیده و در قعر جدول آب می اندازد هرچه خود را این بر و آنبر کشیدم فایده نداشت . مردم هم از سوی دیگر داد و فریاد که آقا   س  را ماشین له کرد . دیگر باید قید همه چیز را میزدم فاصله کمی و زمان کوتاهی برای تصمیم گرفتن و راه نجات داشتم . یا میماندم و حفظ آبرو و یا می گریختم و برای همیشه از کارم دست بکشم  هر دو راه سخت و غیر قابل  باور می امد نجات جانم را مهمتر دانستم کیسه را بدست گرفتم و عصا و کارتن و کاسه  کسب و کار و اعتبار چند ساله را گذاشتم ، قیدش را زدم  و دو پای فلج بلافاصله  سالم داشتم دو پای سالم دیگر قرض کردم از روی جدول پریدم و از میان جمعیت متعجب  الفرار   ترجیح آنی  دادم .دیگر حالا فکر فرار از فریبکاری و پنهان کاری دو پای فلج و عصای الکی و ته مانده آبروی آشنایی  از دوستان و یاران جدید و قدیم  به پشت سرم را هم نگاه نکردم رفتم و رفتم و تا از محل فاصله بگیرم و فقط بگوش خویش فریاد مردم و صدای بر خورد ماشین به درخت را شنیدم و اه و ناله مردمی که نمی دانم در خفای و قفای  ، در باره من چه فکر میکردند و میکنند  وای بر من تا بخود امدم از ورودی شهر و شهرک و مردم مهربان و یاری رسان به من و امثال من دور شدم . اگر چه شنیده و دانسته بودم کارم خلاف قانون است و کارشناسان و متولیان بنوعی مردم را نسبت به اینگونه مشاغل که خود نکوهیده و نا پسند هم میباشد تذکر داده و میدهند که کمک مردمی  باید از طریق سازمانهای دولتی باشد و کارشناسان معتقدند که کمک به افراد نا شایسته کمک ، یاری رساندن به عمل  محتاج پروری در جامعه میگردد .     بنا براین تا اطمینان کامل از نیازمند بودن انها از کمک خود داری شود و این افراد که نوعی انگل جامعه با فریبکاری ازدلرحمی و دلسوزی مردم مهربان سواستفاده میکنند و عمل ناپسند خود را دامنه دار کما کان ادامه میدهند .بدین گونه راز سالیان من بر ملا شد و از آن دیار هم دوباره رخت بر بستم و ناراحت و پشیمان  و کم اقبال قصد دارم کاری آبرومندانه تر بدست بگیرم و دیگر . شادکام و بی نیاز باشید دوستان نازنین

qeshlaq.mihanblog.com

1. باصری -طایفه عبدالهی

.ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡﺍﻗﻮﺍﻡ ﺍﯾﺮﻧﯽ ﺧﻮﺍﺳﺘﮕﺎﺭﯼ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺑﯿﻦ ﺯﻭﺟﯿﻦ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻨﻮﺯ ﻫﻢ ﺍﺩﺍﻣﻪﺩﺍﺭﺩ .ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﮐﻪ ﻫﺪﻑ ﺍﺻﻠﯽ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﺎ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻄﻮﺭ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﻪ ﺍﻥ ﻣﺮﺍﺳﻢﮐﻬﻦ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﯿﭙﺮﺩﺍﺯﯾﻢ .ﺧﻮﺍﺳﺘﮕﺎﺭﯼ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺍﻭﻟﯿﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﭘﺴﺮﺑﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻥﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ  بعنوان قاصد ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻝ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺩﺧﺘﺮ ، ﻭﯼ ﺭﺍ ﺍﺯ ﭘﺪﺭﺵ  ﺧﻮﺍﺳﺘﮕﺎﺭﯼﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺗﺎ ﻣﻮﻋﺪ ﻣﻘﺮﺭ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﭘﺪﺭ ﺩﺧﺘﺮ ﻭ ﺷﻮﺭ ﻭ ﻣﺸﻮﺭﺕ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻭ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﻫﺎﯼ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪﺻﺒﺮ ﭘﯿﺸﻪ ﻣﯽ ﮐﺮﺩﻩ (خانواده داماد )ﻭ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯿﻤﺎﻧﺪﻧﺪ ﻭ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺭ ﻣﻮﻋﺪ ﺳﭙﺮﯼ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕﺟﻮﺍﺏ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻭ ﻣﻮﺍﻓﻘﺖ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺩﺧﺘﺮ ، ﺭﻓﺖ ﻭ ﺍﻣﺪ ﻫﺎ ﺩﺭ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ  ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻭ ﮔﭗ ﻭﮔﻔﺖ  ﻫﺎ ﺩﺭﯾﮏ ﺟﻠﺴﻪ ﻣﻬﻢ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺧﻮﺍﺳﺘﮕﺎﺭﯼ ﺑﻌﻠﻪﺑﺮﻭﻥ (ﺑﻠﻪ ﺑﺮﻭﻥ ) ﺩﺭﺟﺮﯾﺎﻥ ﻭﺗﺼﻤﯿﻢ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻋﻘﺪ ﻭ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﻭ ﺑﺤﺚ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻬﺮﯾﻪ  ﻭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﻭﻧﺤﻮﻩ ﻣﺮﺍﺳﻢ  ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺩﻭ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﮕﺮﺩﯾﺪ. . ﻣﺒﻠﻎ ﻭ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﻣﻬﺮﯾﻪ ﻫﻢ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻋﺮﻭﺱ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎﺩ ﮐﺮﺩ ﺑﻪ ﭼﺎﻧﻪ ﺯﻧﯽ ﻣﯿﭙﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪﻭ ﺭﻭﯼ ﻣﻘﺪﺍﺭ، ﺗﻮﺍﻓﻖ ﻣﯿﮑردند ﻭ ﺑﻌﺪ ﻫﻢ بعنوان یک سند معتبر و قابل قبول همگان ﺛﺒﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻻ‌ﺯﻡ ﺍﻻ‌ﺟﺮﺍ بود  .ﺑﻌﻀﯽ ﺍﺯﻣﺒﺎﻟﻎ ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻣﻬﺮﯾﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻃﺎﯾﻔﻪ 5ﺍﻟﯽ ﺩﻩ ﻣﻦ (ﮐﻪ ﻫﺮ ﻣﻦ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ7ﮐﯿﻠﻮ ﺣﺎﻻ‌ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ) ﭘﺮ ﻗﻮ ﻭﭘﺮ ﮐﺒﮏ ﻭ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻭ ﭘﻮﻝ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺣﺪ 1000 ﺗﻮﻣﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﻭﻫﺮ ﺩﻭ ﻃﺮﻑ ﺑﺤﺚ ﻭﺗﺒﺎﺩﻝ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﮐﺎﻫﺶ ﻭ  افزایش بین طرفین  ﺗﻼ‌ﺵ ﺳﺮ ﺳﺨﺘﺎﻧﻪ ﻣﯿﮑﺮﺩﻧﺪ   . ﺑﻌﺪﺍﺯ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﺟﻠﺴﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﻧﯿﺰ ﺍﺯ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﻣﻘﺪﻣﺎﺕ ﻋﻘﺪﻭ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﻭ ﺗﻬﯿﻪ ﺟﻬﯿﺰﯾﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﺑﻪ ﺳﻔﺎﺭﺵ ﭘﺪﺭ ﻋﺮﻭﺱ ﻟﻮﺍﺯﻡ ﻭ ﺳﺎﯾﻞ ﺯﻧﺪﮔﯽﺭﺍ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﻣﻠﺰﻡ ﺑﻪ ﺧﺮﯾﺪ ﻭ ﺗﻬﯿﻪ همه اقلام باید ﺗﺎ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﻋﻘﺪ ﻭ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﻭ  ﺻﻮﺭﺕﻧﺎﻣﻪ ﺧﺮﯾﺪ ﻭﺳﺎﯾﻞ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﻣﻀﺎ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻋﺮﻭﺱ ﻣﯿﺷﺩ ﺗﺎ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺳﻢﻋﻘﺪ ﻭ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﻭﻗﻔﻪ ﻭ ﺍﺷﮑﺎﻝ پیش نیاید  . ﻣﻌﻤﻮﻻ‌ ﻋﻘﺪ ﻭﻋﺮﻭﺳﯽ  ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺍﺟﺮﺍ ﻭ ﮔﺎﻫﯽ ﯾﮏ ﻫﻔﺘﻪ ﺗﺎ ﯾﮏ ﻣﺎﻩ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﻋﻘﺪ ﻭ ﺳﭙﺲﻋﺮﻭﺳﯽ ﺳﺮ ﻣﯿﮕﺮﻓﺖ (ﮐﻪ ﻋﻘﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﺷﺐ ﺣﻨﺎ ﺑﻨﺪﺍﻥ ﺍﺟﺮﺍ ﻣﯿﺸﺪ) ﻭ ﺟﺎﻟﺐ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺣﻨﺎ ﺑﻨﺪﺍﻥﺩﺳﺖ ﻭ ﭘﺎﻫﺎﯼ ﻋﺮﻭﺱ ﻭ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺣﻨﺎ ﺍﻏﺸﺘﻪ ﻭ ﺑﺎ ﻋﻄﺮ ﺧﻮﺷﺒﻮ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ، ﻋﺮﻭﺱ ﺳﺮﻣﻪ ﻭﻟﺒﺎﺱ ﻫﺎ ﻣﺤﻠﯽ ﻭ ﺭﻧﮕﺎﺭﻧﮓ ﻭ ﺯﯾﺒﺎ ﻣﯿﭙﻮﺷﻨﺪ . دعوت ﻣﻬﻤﺎﻧﺎﻥ  ﻃﺮﻓﯿﻦ  توسط ﻗﺎﺻﺪﺍﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖﺩﻭﺭ ﻭ ﻧﺰﺩﯾﮏ ﮔﺴﯿﻞ ﻣﯿﺸﺪ ﺑﻄﻮﺭ ﺷﻔﺎﻫﯽ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯿﮕﺮﻓﺖ .ﻋﻤﻪ ﻭ ﺧﺎﻟﻪ ﻭ ﺩﺍﯾﯽ ﻭ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﻭ  به ﺳﻔﺎﺭﺵ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺩﺍﻣﺎﺩ  ﺑﻪ ﺩﻋﻮﺗﯽ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻋﺮﻭﺱ ﻣﯽ ﭘﯿﻮﺳﺘﻨﺪ  ﻭ ﺑﺎ ﺷﺎﺩﯼ ﻭ ﺳﺮﻭﺭ ﻭ ﺍﻭﺍﺯ ﺧﻮﺍﻧﯽ ﻭ ﻭ ﮐﻒ ﺯﻧﺎﻥ ﻣﺮﺍﺳﻢ  ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﯿﺎﻓﺖ  ﻭﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻋﻘﺪ ﻭ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﺑﺎ ﻫﻢ  ﺑﻮﺩ ﺭﺳﻢ ﻭ  ﺍﯾﯿﻦ ﻋﺮﻭﺱ ﺑﺮﻭﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻥ ﺍﺩﺍﻣﻪﻭﭘﺲ ﺍﺯ ﯾﮏ ﻭﻋﺪﻩ ﻧﺎﻫﺎﺭ ﻭ ﺷﺎﻡ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﺍﺩﺍﻣﻪ  ﺩﺍﺷﺖ  .ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻣﻌﻤﻮﻻ‌ ﺳﺎﺯ ﻭ ﻧﻘﺎﺭﻩ ﻭ ﯾﺎ ﺳﺎﺯ ﻭ ﺩﻫﻞ ﺑﺎ ﺭﻗﺺ ﻭ ﺍﻭﺍﺯ ﻣﺤﻠﯽ ﻭ ﺷﺎﺩﯼ ﻭﭘﺎﯾﮑﻮﺑﯽ ﻭ ﮔﺎﻫﯽ ﺗﯿﺮ ﻭ ﺗﻔﻨﮓ ﭼﺎﺷﻨﯽ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ ﻫﯿﺠﺎﻧﺎﺕ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻣﯽ ﺍﻓﺰﻭﺩ ﻭ ﺟﺸﻦ ﺗﺎﭘﺎﺳﯽ ﺍﺯ ﺷﺐ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻭ ﻧﮑﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻬﻨﮕﺎﻡ  ﻋﺮﻭﺱ ﺑﺮﻭﻥ ﻗﺒﻼ‌ ﺍﻗﺎ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺳﺮ ﻭﺻﺪﺍ ﻭ ﺍﻭﺍﺯ ﻟﺐ ﺭﻭﺩ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮﺩﻩ ﻭ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺧﺎﺹ ﺩﻭﻣﺎﺩ ﻭﺭﻭﯾﯽ  ،ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﮐﻪ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺣﺠﻠﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪﯼ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺭﻭﺩ ﺧﺎﻧﻪ ﺣﻤﺎﻡ ﻭ ﻣﻠﺒﺲ ﺑﻪ ﻟﺒﺎﺱ ﻭﯾﮋﻩﺩﺍﻣﺎﺩﯼ ﻭ ﻧﻘﻞ ﻭ ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﻭ ﭘﻮﻝ  ﺧﺮﺩ ﺑﺮ ﺳﺮﻭ ﺭﻭﯾﺶ ﻣﯿﺮﯾﺨﺘﻨﺪ ﻭ ﺻﺪﺍﯼ ﮐﻞ ﻭ  شاباش (ﺷﺎﺩﺑﺎﺵ)ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺑﺎ ﺳﺎﺯ ﻭ ﺩﻫﻞ ﺑﺴﻮﯼ ﻣﻨﺰﻝ ﻋﺮﻭﺱ ﺑﺪﺭﻗﻪ ﻭ ﺟﻬﺖ ﻫﻤﺮﺍﻫﯽ ﺑﺎ ﻋﺮﻭﺱ ﻭ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﺑﺎ ﺍﺳﺐ ﻭﯾﺎ ﭘﯿﺎﺩﻩ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺨﺖ ﻣﯿﻨﻤﻮﺩﻧﺪ ﺩﺭ ﺿﻤﻦ ﯾﮏ ﺭﺳﻤﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﺮﺩﻥ ﻋﺮﻭﺱﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﺳﻌﯽ ﻣﯿﮑﺮﺩ  ﺗﺎ ﯾﮏ ﭼﯿﺰﯼ  ﻭ ﯾﺎ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﯾﺎﮔﻮﺳﻔﻨﺪﯼ ﯾﺎ ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ ﯼ ﺑﯽ ﺧﺒﺮ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻋﺮﻭﺱ ﺑﺮﺑﺎﯾﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻬﺎﺭﺕ ﻭ ﺯﺭﻧﮕﯽ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪﺍﺛﺒﺎﺕ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ ﻭ ﺍﻧﻬﻢ ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﻋﺮﻭﺱ ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻋﺮﻭﺱ ﻣﺠﺪﺍﺑﺎﺯ ﻣﯿﮕﺮﺩﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺭﺳﻢ ﺍﺯ ﺩﯾﺮ ﺑﺎﺯ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻗﻮﻡ ﺍﺟﺮﺍ ﻣﯿﺸﺪﻩ . ﻭ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺩﺭ ﺑﻌﻀﯽﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﭘﯿﺎﺩﻩ ﺷﺪﻥ ﻋﺮﻭﺱ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﻨﺰﻝ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﺭﺳﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺯﻧﺪﮔﯽﺑﻪ ﭘﺸﺘﻮﺍﻧﻪ ﻣﺎﻟﯽ ﻋﺮﻭﺱ   ﭼﯿﺰﯼ (ﭘﺎﺭﻧﺠﻮﻥ) ﺑﺎ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﻃﻠﺐﻣﯿﮑﺮﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺩﻫﻨﺪ  ﻋﺮﻭﺱ ﭘﯿﺎﺩﻩ ﺷﻮﺩ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻫﻔﺘﻪ ﺍﯼ  ﺑﻌﺪﺍﺯ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﭼﻨﺪﻧﻔﺮﺍﺯﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻋﺮﻭﺱ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻝ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﻣﯿﺮﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﻧﻬﺎﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﭘﺎﮔﺸﺎ  ﺩﻋﻮﺕﻣﯿﮑﺮﺩﻧﺪ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﭘﺎﮔﺸﺎﺩﺭﻣﻨﺰﻝ  ﻋﺮﻭﺱ ﺗﻌﺪﺍﺩﯼ ﺍﺯ ﻓﺎﻣﯿﻞ   ﺩﺍﻣﺎﺩ ﺍﺯﺑﺴﺘﮕﺎﻥﻭﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺩﻋﻮﺕ ﻣﯿﺸﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻫﯽ ﺩﻋﻮﺕ ﺍﺯ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﻫﺎﯼ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﻋﺮﻭﺱ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺎ ﻫﺪﺍﯾﺎﯼﻭﯾﮋﻩ ﺟﻬﺖ ﻋﺮﻭﺱ ، ﻣﻮﺭﺩ ﭘﺬﯾﺮﺍﯾﯽ ﻣﻔﺼﻞ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻋﺮﻭﺱ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯿﮕﺮﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﮔﻮﺷﺖ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﻪ ﻫﺮﻣﯿﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻋﺮﻭﺱ ﻣﯿﮕﺮﺩﯾﺪ ﻭ ﮐﻼ‌ ﻣﺨﺎﺭﺝ ﻋﺮﻭﺳﯽﻣﻘﺪﺍﺭﯼ ﺗﻮﺳﻂ  ﭘﺪﺭ ﻋﺮﻭﺱ ﻭ ﻣﺎﺑﻘﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﺗﻬﯿﻪ ﻭ ﻣﺼﺮﻑ ﻣﯿﮕﺮﺩﯾﺪ  ﻭ ﻣﻌﻤﻮﻻ‌ﺷﺎﻣﻞ ﺩﻭ ﻭﻋﺪﻩ ﻧﻬﺎﺭ ﻭ ﺷﺎﻡ ﻣﯿﺸﺪ.   ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺑﺎ ﺧﻮﺷﯽ ﻭ ﻫﻠﻬﻠﻪ ﻭﺷﺎﺩﯼ ﺑﭙﺎﯾﺎﻥ ﻣﯿﺮﺳﺪ ﻭ ﻫﺮﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﺍﻍ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻭ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ  ﺧﻮﯾﺶ ﻣﯿﺮﻓﺖ در ﺿﻤﻦ ﺭﺳﻢ ﻭﺳﻨﺖ ﮐﻬﻦ ﺍﯾﻦ ﻗﻮﻡ ﻭ ﻗﻮﻡ ﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﻤﺮﻭﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﻐﯿﯿﺮﺍﺗﯽ ﺩﺭ ﻧﺤﻮﻩ ﻭ ﺑﻌﻀﯽ ﺍﺯ ﺍﻥ ﺳﻨﺘﻬﺎﮐﻢ ﮐﻢ ﺣﺬﻑ ﮔﺮﺩﯾﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﯼ ﻣﯿﺸﻪ ﮔﻔﺖ ﺍﺳﺎﻧﺘﺮ ﻭ ﻭ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﮐﻤﺮ ﺷﮑﻦ ﺗﺮ ﻭﺳﺨﺘﺮ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ ﺍﻟﺒته ،ﺑﺴﺘگی ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻫﺎ ﻫﻢ ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ  ﻫﻢ ﺳﻬﻞ ﻭﻫﻢ ﺍﺳﺎﻥ  ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ  گاهی سختر ،ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻢ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﻋﻤﻞ ﻃﻼ‌ﻕ  ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍین  ﻗﻮﻡ ﻭﺩﯾﮕﺮ اقوام مرتبط  ﻧﺎ ﭘﺴﻨﺪ ﻭ ﻭ ﺟﺪﺍﯾﯽ ﺭﺍ ﻧﮑﻮﻫﺶ ﺑﺎﺭ ﺗﺼﻮﺭ ﻣﯿﮑﺮﺩﻧﺪ . ﻭﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺳﺎﻻ‌ﻧﻪ ﺷﺎﻫﺪﺗﻐﯿﯿﺮﺍﺕ ﺟﺪﯾﺪ ﺗﺮﯼ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺳﻨﺖ ﺩﯾﺮﯾﻨﻪ ﻭ ﮐﻬﻦ ﻫﺴﺘﯿﻢ . ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎﻥ:  ﺯﻫﺮﺍﮐﺸﺎﻭﺭﺯﯼ  ﻭ ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﯾﻮﺳﻔﯽ

بهشت کوچک و زیبای (بوون (بوان Bavan) کمی آنطرفتر از حسنی سر راه دیار کهن نور آباد ممسنی -دشمن زیاری با طبیعت زیباتر از نامش و چشمه سارها و رودخانه های جاری و  چاه چشمه های زندگی بخش و هدیه بخش مواهب طبیعی ،آبشارهای کم نظیر فصلی و دایمی با درههای عمیق و انبوه درخت و درختچه های گوناگون از جمله درختان معروف بلوط زاگرس و درختان مو یا رز با خوشه های زرین و یاقوتی انگور و غوره دشمن زیاری معروفیت خاص خود را داراست .چهار فصلش زیباست و وصف نشدنی                        غوره دشمن زیاری =Sour Grape Juice

گر صبر کنی ز غوره حلوا سازی =َAll good things come to you if wating  

چیزی در همین مایه ها  تا کی صبر کنی - باید صبر کنی دیگه

بجز موارد خاص و کم فرصت نتیجه اغلب صبر کردنها به خیر و خوشی می انجامد امیدوارم برای شما هم خوب و خوشایند باشد !!

گذر گاه (ایلراه ) مهم ایل قشقایی بسوی ییلاق و سردسیر، سمیرم

::        : این داستان بر اساس واقعیت تنظیم ونگارش شده است illha :

در واقع اتفاق افتاده است

اجل برگشتهمیمیرد نه بیمار سخت (عشق لیلا به فنا رفت )

دو پسر بچه ازغریبی به ایل ما امدند

زیور آلات و قاشقهای نقره ی با ارزش میراث مادر بزرگ , illha

سر انجام بخشی ازایل در لحظات حساس کوچ و جابجایی پاییزه سال 1339 از تکاپو ایستاد و از پیکره اصلیکوچ دایم  ایل بسمت قشلاق  جدا شد  و  از همراهی با ایل  دست کشید . این توقف برای چندمین بار اتفاق می ا فتاد .دارایسالهای خوش بهارو پاییز و زمستان در  اوج شادمانی از مهاجرت دسته جمعی باز ایستاد . مادر بزرگ آنسالها ،بانوی جوان و شایسته و پر کار و سالار زنی بود که ضمن احترام و دوست داشتنخانواده، تمام امر و نهی خانواده  و روابط درون خانوادگی را شخصا  بعهده داشت . دارایتوان و سر زندگی در  کار و تلاش برای زندگی نوین  را دارا  بود .در عین جدایی از ایل و   ست، درمیانه  کوچ گزینه سخت و غیرقابل تحمل  برای اطرافیان  و همراهان بود .خیالداشتند  این بار هم اسکان  داوطلبانه را در دیاری آشنا  سپری کنند . بار و بنه اسبان و شترها و چهارپایان خسته از کوچ پر خاطره را بر زمین نهاده و در تلاش برای بنای ساختمانی گلی وخشتی و آجری را آغاز کنند . اهالی در حال اسکان شامل شش خانواده بزرگ و پر جمعیتبودند . همه به اصطلاح از یک اولاد و رگ و ریشه ،مهیای  تخت قاپوی خود خواسته شده بودند .  بسفارش مردان ایل خشت زن  ها و کارگران را فرا خواندند و خرید آجر های چهار گوش سبک بناهای باستانی باب روز را خریداری کردند .  با جدیت و سرعت و دقتمصالح مورد نیاز را در اندک مدت کوتاه سه ماهه تا فصل سرد و برف خیز  زمستان را تدارک دیدند . خشت بر خشت و آجر برآجر نهادند و با نیروی کمکی جوانان بازمانده از ایل در زمینی دوار و مناسب دیوارهابود که سر بهوا میرفت و سقف چوبی و حصیر پوشی و انگاه پشت بام کاه و گل  اندود در پلانهای منظم و دو تا سه و حتی تک  باب اتاقه بر پا شد . دیگر زمین گیر شده بودند و تا حدی دل از کوچ و قشلاق – ییلاق کشیدند . اگر چه ماندن در یک جا و حالت سآزار دهنده و لذت بخش نبود اما اولین بار به زندگی یکجا نشینی گسترده  موقت را  تجربه میکردند . سال های  سال کوچ کرده بودند و سرنوشت همه در رفت و آمدخلاصه میشد . اما  در وجود مادر بزرگ  احساس رضایت را بیش از دیگران  میشداحساس کرد و دید . آنهم به سبب داشتن  دوتا   سه عدد  جعبه مخمل نمای بزرگ پر از جواهرات و قاشق وچنگالهای نقره و قیمتی و با ارزش حاصل میراث گذشتگانش بود . قصد داشت با فروش قسمتیاز جواهرات در بهترین نقطه و به اصطلاح چشم ان نواحی زمین و  ملک بخرد و همه را از رفت و آمد و مشکلات کوچبرهاند. خیلی ازاین  اهالی کوچک ایل متوقف شده ، راضی به امر خرید ملک و در نتیجه پایبند شدن وماندگاری ابدی  نبودند .  خوشی و نشاط و لذت زندگی را در کوچ و رفت و آمدمیدیدند . اما او  تصمیم گیرنده نهایی  بود . همه افراد اعم از  فرزندان و وابستگان  از او حرف شنوی داشتند .  چاره ای جز این نداشتند .   illha                                              

 او از دست چند صندوق و جعبه جواهرات   حین حمل با کوچ سه ماهه تا حدی بستوه آمده بود .نگهداری جعبه ها و صندوقچه ها  در طول سالیانگذشته به سختی و نگرانی همیشگی مبدل گشته و همه مسوولیت خطیر حفظ و نگهداری ان رابعهده داشت ،  با وجود سختیها همچنان خستگی نا پذیرعاشق سنگینی و رنگ و رو و آهنگ و صدای بهم خوردننوا ها ی موسیقی گونه و برق جواهرات خویش بود . .مشکل حمل و نقل و بارگیری در حرکت و جابجایی ،کمتر از جای مناسب برای  در امان نگه داشتن  و دوریاز دستبرد راهن و دله ان نبود . در جابجایی گاهی ان را بر اسب سواری خود وگاهی بر دنده یکی دو شتر قرار میداد تا شاید اصول حفاظت و سر در گمی آگاهان بهوجود گنج پنهان و در حال حرکت را رعایت کرده باشد . برای برخی این گنج متحرک ( دایم الحرکت ) بی سود وفایده پشیزی ارزش نداشت . چون علاقه ی به س و جدایی از ایل نداشتند و مسبب اصلیاین وضعیت را جعبه های جادویی  زیور  آلات مادر بزرگ سمج  میدانستند . در میهمانیهای بزرگ و غیرخانوادگی که بزرگان و گاهی کلانتران وقت در ییلاق و قشلاق  بطور رسمی یا ناخوانده فرا میرسیدند از قاشق وچنگالهای نقره ای و اب طلا داده و زیبا از میهمانها پذیرایی میکرد . بعد از هرمیهمانی تا دو روز گرفتار پاکیزه و جاسازی و مرتب سازی  بود . هیچکس نه اجازه داشت در این مورد دخالت کند ونه دسترسی راحت به ان داشتند . حتی کمک رسانی در شست و شو و خشک و جابجایی ان را  نیز نداشتند  . همه امور محوله جمع وجور کردن بعهده خودش بود . بدون اغراق که چنین گنجی در منازل شاید کلانتر و بزرگانمحلی هم نبود . از زیور الات شخصی و تزیینی که کمتر کسی حتی فرزندان هم قادر بهدیدن ان نبودند . همیشه در جعبه های مخملی آنتیک و گل و میخدار بی نظیر دو بارهپیچ در بقچه  و مفرشهای ترمه ی  ابریشمی مرتب و منظمدر جای خود پنهان از درخشش  بود که حرس و طمع دور و بری ها را  هم بر می انگیخت . شعله های اتشین و کینه دیدن و ربودن هم بر افروخته و مهیا بود  .فقط تنها  او  درمحافل  از نوع و رنگ و اندازه و گیرایی انبا آب و تاب سخن میگفت . جعبه قوری و استکان پذیرایی سوا از بقیه چشم نوازتر  وچشمگیرتر بود .قوری چینی و کاسه قلیان  از جنس اعلا و  مزین به تمثال سلاطین و سفید و ارغوانی با تزیینات گلو بوته و پرنده رنگین  انگار سفارشی و باب دل و سلیقه همه بود .  اینها جزوی از کالاهای شکستنی بود  که باید با دقت بیشتری جابجا و نگهداری میشد .  قوری  های دو قلو دارای دسته نیم قوسی ظریف و زیبا  بریده  در انتها ، رنگ چای آتشین را پر رنگتر و جذابتر با منقاری اردک مانند   چای ریز ، قبل از نوش هر جرعه چای اول باید چشم و دل را بهتماشای فرو ریختن چای   سپرد . حتی هلاهل هم بجای چای  مزه  عسل  را تداعی میکرد . البته  هرچه بود نگهداری و حفاظت اموال مادر بزرگ  در یکجا نشینی بسیار راحتر و با آرامش بیشتری همراه بود و دیگر مشکل چگونگی حمل را در بر نداشت . این طریق پذیرایی فقط مختص بزرگان و میهمانان ویژه بود نه اعضای خانواده و در وهمسایه ها. جعبه ای با دو سرویس قوری همگون و یدک را در خود جای داده بود . برخی ازبزرگان به دست تمیزی و پاکیزگی و یاد آوری خاطرات میهمانی گذشته شایق دیدار مجدد ودیدن میراث زیبا و با ارزش مادر بزرگ بودند . ریختن چای از ان قوری در استکان نعلبکی و دست گرفتن ان تا جرعه جرعه نوشیدن چای برای بسی دو باره  فوق العاده لذت بخش بود .  آخر و عاقبت قسمتی از آن جواهرات و میراث راعلاوه بر فروش گوسفند و روغن و خیکهای پنیری را برای خرید نیم دانگی از زمینهایبدرد بخور با نظارت خود بفروش رساند و مابقی را برای بر پا داشتن  کرامت و بزرگی خاندانخود و پذیرایی از بزرگان را حفظ کرد. سالها گذشت  سالی دو بار با برگشت ایل  میهمانی های شایسته دوباره جان میگرفت و  جعبه های مخملی سبز و هوش بر ، گشوده و ظروف و قوری مخصوص  و قاشق و چنگالهای دو سه لایه پیچ رونمایی و سر سفره میهمانان نازنین و عزیز و محترم که اغلب فامیل بزرگ  وی بودند حاضر میشدند . آنقدر این  رفت و آمدها در طی سالیان مانند برق و باد سپری گشت که هیچکس بویژه خود مادر بزرگ  پایان  لذت  گذر عمر را با دور همی های کم نظیر  احساس نکرد .  با وجود این  کمکم در همان ساختمانهای نسبتا کهنه و خاطره انگیز مادر بزرگ،  پیری و ناتوانی خود را خیلی زودتر از موعداحساس کرد و بزبان آورد  .  اواخر عمری چشمها کم بینا و گوشها کم شنوا و دست و پاها ران و کم توان شده بود .ته ماندهگنج و میراث گذشتگان خود را در طاقچه گلی پر از گلها و غنچه های خشکیده گل رز ومحمدی  کاشته شده در باغچه خود که با آب چاه و قنات قدیمی آبیاری میشد ، نهاده بود . در میان خشکه گلها غوطه ور ، تنها بو گلهای  فراوان خشک شده و پودر شده در میان  انهمه خاطرات گذشته را میشد بویید و احساس کرد .عاقبت هم نه انگار مادر بزرگی جوان و پر انرژی با شوق و علاقه چرخ زندگی را بی محابامیچرخانده و نه آنهمه میهمانان بزرگ و کوچک و با رتبه و کم رتبه را در اوج جوانیپشت سر نهاده . بالاخره دوران پیری فرا رسید و دیگر نه ان لذت دیدن  ظروف با ارزش اهمیتی داشت و نه ان دوران کبکبه ودبدبه همه برای فرد ناتوان تن و در حال ترک دنیا حتی به مانند ارزش ذره ای از وجودجوانی را هم نداشته و ندارد . همه  صدمات و رنج و بی خوابی برای حفظ میراثخانوادگی و دل نگرانی برای نگهداری کاسه و کوزه ها و مفاخر مالی و دنیایی  دستبه دست شده  و شاید نوبت بعدی   و تا نسلهاریخت و پاش اینگونه داشته باشد .سرانجام چه میشود کرد با این چرخ گردون و سرنوشتادمها خوب و بد، نیک کردار و بد کردار ، دارا و ندار همه ترک کردنیست . یک روزی مادر بزرگ تک و تنها در حالی که  میزبان یک تنه پذیرای لشکری میهمان   بوداما اینک در کمال ناتوانی  کمتر کسی از او احوال میپرسید و در کنج خانه گلی و دارای خاطره نا مفهوم  و بی معنا قرار گرفت . یک روز سر قوری در طاقچه گلی غیبش زد ،دگر روز خود قوری نازنین و مجلس ارا و بترتیب سکه های نادر ی و اشرفی فتحعلیشاهی و گوشوار و النگوی مربوط به چند نسل قبل گم و گور شد . اخر و عاقبت روز تدفین وی هم نه چیزی از ان جعبه های مخملی پیچیده در دستمال های ترمه و ابریشمی  باقی مانده بود  نه تمام محتویات درون ان که  خیلی ها آرزوی دیدنش را داشتند و همیشه زبانزد این و آن بود خبری شد  .در همان تاقچه کاه گلی و در کنار آتشدان و بخاری هیزمی کهنه  که بوی او را میشد از گلهای  جمع آوری و خشک شده  توسط او حس کرد.  تنها ریزش ریزگرد های و خاکه های گلها دور و اطراف آتشدان پر خاکستر سرای یادبود اوپراکنده دیده میشد .همه چیر جارو شده بود و هیچ آثاری از گنج قدیمی  با افتخار خانوادگی در طاقچه و سرای مادر بزرگ به چشم نمیخورد . با رفتن و ترک مادر بزرگ با گنج خانوادگی کوچک خود  گنجهای جدیدی تحت نام  زمین و املاک و بنام میخ طلا که نه داشت و نه گرگ بیادگار از او بجا مانده است. اینهم سرنوشت و عاقبت مادر بزرگ بخش مهمی از ایل که انگار نه آمده و نه رفته بود . تنها  نامش  بر سنگی یاد آور دودمان و خاندانش را میشد خواند و دید و فقط با یک لحظه  افسوس ازکنار  آن گذر کرد .  شاد و تندرست باشید !illha

illha

illha

illha

بنام خدا

شتر دیدی  ندیدی

ماجرای عجیب و بداقبالی دوره  تکدی گری ( گدایی ) من     illha

سالهای خیلی دور  در حالیکه تازه منزلی نوپایه از خشت و گل وپناهگاهی برای خانواده نسبتا پر جمعییت خود وبچه  یتیمی از فامیل  بنا کرده بودم زندگی سخت و غیر قابل تحمل داشتم  . برای معیشت انها به پیشنهاد فردی خیر در کنارراه ارتباطی ان محله قدیمی که به سمت جنوب میرفت دکانی کوچک بر پا کردم . اجناسکم بها و پر مشتری برای اغلب مسافران  اندک در ان مکان محقر داشتم تا به سختی خرجی اندا کسب کنم. این محل در مسیر شهرکی  ،آباد قرار داشت  وسایل نقلیه اندک ترددداشتند. یعنی وسایط نقلیه امروزی نبود . تازه مدل  های تازه به بازار رسیده  همان  خودرو های  به بازار آمده  در محله ما گذر میکرد. گاه گاهی اجناسی ویژه مانند تنباکو و جعبه های پر از مواد خوراکی توسط کامیونهایباری هر از گاهی از مقابل دکان گذر میکردند و استراحت کوتاهی داشتند اب جوش و چایتازه دم و خوراکی های محلی و سنتی واقلامی کالا  مانند کشمش و گردو و سایر تنقلات خریداری میکردند . همین احتیاج روز مره مسافران اندک  موجب  رفت و آمد خریدارانی پر اشتها  اما کم تعداد در محله میشد  .روزی  بیش از چند مسافر علاوه بر اهالی محل  گذرشان  به دکان نمی افتاد . من دل  شکسته و نا امید و خسته و آزرده از این بابتبودم که در آمدم کفاف زندگی را نمیداد . شبها گاه بی گاهی  تا دم دمه صبحگاهان از فکر خوابنداشتم و از ترس زندگی فردا و فردا ها نه خواب داشتم نه آرامش ،مدام  بفکر فرو میرفتم . با خود گفتم به  چهکار آبرومند دیگری دست بزنم تا چرخ لعنتی زندگی ام بهتر بچرخد . در ان محله کم جمعیت  برای خود اسم و رسمی داشتم . آبرو مقامی مردمی پسند ولی همراه  در فقر و نداری بسر میبردم . نه منبع در آمد دیگری بود و نه راه و چاره ای . تنهادلخوشی من ورود معلم  با معرفتی  در شهری دور تر که تازه و هفتگی سه بار از انجا رد میشد و انگاهبا قد و قواره بلند و باریک اندام  با کلاه  پهن و لگنی  به سر   حسابی خم میشد تا وارد حجره بیابانی و کم رونقمن شود و چیزکی مختصر بدون برابری جنس و قیمت مصلحتی خریداری و چند ریالی دو تاپنج ریالی سکه جرینگ در کفه ترازو می انداخت . انوقت با شنیدن صدای سکه کمی دلم گرم  میشدم.  صبح  زود آقا معلم  با نشاط  اندکی از بار مالی مرا تحمل میکرد انهم نهتنها با کمک مالی بلکه با پند و اندرز از این جهان زود گذر  و ان جهان بی انتها ، روز وروزگار زود  گذرحرف میزد  . حدود چند دقیقه اینشسته بر آستانه در چوبی و کوتاه دکانک بر کرسی چوبی و کوتاهتر  بزور تحمل میکرد باچند بیت شعر از عشق دنیا  و سیر زندگی در حالیکه چای را مینوشید برای دلگرمی منباب سخنرانی را باز میکرد من هم سواد ان چنانی نداشتم تا هماورد بحث  با او باشم فقطسر به زیر و با تکان دادن سر گفتار بی معنی او را بنظر خودم تصدیق میکردم  . حرفهای اوفراتر از علم و فهم من بود . برای دلخوشی موقت من و از همه مهمتر کمک ناچیزش کهگاهی بیشتر از در امد روزانه ام بود ساخته بودم . روحیه نا ارام مرا میشناخت وبارها پای درد دل من نشسته بود و بین محل کار و منزلش ان دور ترها که بطور موقت درکلبه زیبای صاحب  ،خانه باغی و پدر مدرسه خانگی چند دانش اموز دررفت و امد بود. با دلیل و بی جهت مرا با سکه های خوبش یاد میکرد . بطور عادت من همبنوعی مرتب انتظار او را می کشیدم مبادا روزی رفت و امدش از من بیچاره ببرد یا کهتغییر مسیر دهد یا ده ها اتفاق دیگر . زمان  یکسالی گذشت  بدین منوال . دوباره انفکر لعنتی به سراغم امد و اجازه نداد به ارامش اندک خود اخر  عمری زندگی را سپری کنم .کم کم راه و راهداری رونق و جاده عریض تر و بهتر و تردد بهتر و بیشتر شد و نان وروزی من هم افزایش بهتری داشت . اما بیکاری فصلی همقطاران و هم محلی های من که تعدادشانکم هم نبود دل و جان مرا برای کسب و کار بهتر هوایی کرد . به نزدم امدند و هر چهارنفرشان تصمیم به مهاجرت و کسب و کار، کم زحمت و پر در آمدی را نوید دادند . خیلیطول کشید تا من را راضی به این امر و ترک محله کنم . اما به نحوه و کار پیشنهادینه کلامی بر زبان و نه من پرس جو کردم دل به دریا زدم و در دکان را دو قفله کردم  و توشهچند روز را در خورجین دو لنگه بر دوش نهاده، صبحگاهی بسیار زود تر از موعد همیشگی  در انتظار خود رو های گذریدور هم جمع بودیم . تا سر انجام اتوبوسی سر رسید و هر پنج نفر سوار شدیم به قصدسفر و کسب و کار جدید . من در راه سفر ارام و قرار نداشتم و پیوسته در فکر و خیالخانواده و بیچارگی و نان شب بودم . وقتی که بخود امدم که حسابی از محل نام آشنایخودی دور شده بودم و حوالی غروب به روستاهای  بین راهی به سمت مرکز فلات پیش رو درسرزمینهای تخت وکویری وتمام  بیابانی روبرو شدیم . بی انصاف ان اتوبوس  فقط  جسم مرا  با خود میبرد  آن جابجایی نا خواسته اتفاق افتاده بود . اما دلم در محله و نزد خانواده بود . دو روزی در راه بی هدف و بی  مقصد درراه بودیم .همراهان و دوستانم با حالتی خنده و در گوشی داشتند موقعیت و روش کار رابه من می اموختند . من هم بیکار ننشستم و به انها جواب دادم . من که دایم  در جوار و سایه معلم پند آموز بسر میبردم .معلم شهرمجاور در کنارم بود حال شمای بیسواد قصد دارید درس زندگی به من  بیاموزید . البته ابن درس با ان درس زمین تاآسمان تفاوت داشت . باید  حرف  آنان را می پذیرفتم. انها خبره تر ان بودند که من فکر میکردم .داستان از این قرار بود که هر نفر در سر راه  آبادیهای بسار دور تر از یکدیگر از ماشینپیاده میشدند و به  انجام وظایف محوله میپرداختند . من اخرین نفر بودم که با بی رمقی وناراحتی قدم به سرزمینهای دورترین مکان  قدم نهادم . از ابتدای محله هایی با خانه و کاشانهقدیمی تر از محله ما با مردمانی متفاوتر روبرو شدم . کیسه چلواری دو لنگه را بردوش گرفتم و در محله و کوچه های کوتاه و بی سر انجام پرسه  میزدم . مردم مهربان بدونکلام خود متوجه امر بودند . انها تعارفات خود را در غالب هدایا  شامل مواد خوراکی و جنس در کاسههای کوچک سرازیر کیسه میکردند . روستا به روستا گشت زنی میکردم و شب هنگام هم درمنازل مردم به گرمی پذیرایی میشدم مهمان نوازی جزو مرام جدانشدنی مردمان همه محلههای مسیر در راهم بود واندکی از غم و غصه هایم فرو ریخت . لااقل با خود میاندیشیدم که محله غریبه است و احدی پی به ماهیت من نمیبرد . گرچه در محله جدیدچندان با هیبت متفاوت تر محله خودمان ظاهر نمیشدم اما تنها نیمرخ ی از خود و شمایلرا در برابر دید غریبه های مهربان به نمایش گذاشته بودم . مثل اینکه آنها  دوستان مراهمه میشناختند و مرتب حال و احوال  انها را  از من تازه وارد  میگرفتند .انها راست و درستی هویت خویشرا اشکار نموده و این کار هرساله  آنها بود در فصول بهار و تابستان در محله خود بهکار و کاسبی زارعت  محدود خود مشغول و از نیمه پاییز و همه زمستان را به دوره گردی ووطیفه گیری مورثی که امری خوب و انسانی می پنداشتند ، پرداخته بودند . بنوعی عادات سالانه و بی دغدغه انها بود . بحساب مهربانی وانفاق مردم انجا  در حق خود میدانستند عیب و عاری در کار نبود  . بدون ذره ای بد بینی از سوی مردم  انرا کاریآبرومندانه میدانستند . مزد دریافت میکردند بدون کار و زحمت تنها زحمت انها راه ودوری از خانواده ها بود . اما سرنوشت من بیچاره چه شد من تازه کار قدم به کاری برخلاف میل خودم گذاشته بودم . ولی از اینکه کاملا غریب و نا آشنا بودم باشرم وحیا  البته در ذهن خود انرا نوعی تکدیگری  مرسوم  و با رتبه میدانستم و دیگر چاره ای در این وادی غربت نداشتم خود را از این افکار پربشان رهاکردم و به پیشروی در محله ادامه دادم . سر پیچ و ابتدای کوچه دوم چند نفر نشسته وحرف از روزگار میزدند . با فرا رسیدن من، انکه   از همه رشیدتر بود مرا بجا آوردسلام و تعارف و پیشقدمی و پیش دستی  کرد دستم را بوسید به رسم احترام دستم را گرفت و به سمت دومنزل آنطرفتر راهی شدیم   . وای بدبخت و خجالتزده شدم و بیچاره بودم بیچاره تر شدم و از خدا خواستم از در خجالت زمین دهان گشودهدر ان لحظه در شکاف زمین پنهان شوم اما انطور نشد .بالاخره سرم را بالا گرفتم و  آقا معلم شاعر و پند آموز را در مقابل چشمان بهت زده خویش مانند برجی  بلند دیدم که در آن لحظه ازشدت شرم نه جوابی داشتم و نه راه فراری . او نامردی نکرد و لطف و کرم بی انتهای خودو مهربانی خویش را به پای من ریخت . میهمان خوب و عزیز من فرا رسید .قدم بر دیدهنهادی دوست نازنین من . خوشحالم از تشریف فرمایی شما و از ان کلام و شعر هایشاعرانه که شرم و خجالت مرا هرگز نمی توانست پاک و دور کند . کار از کار گذشته بودمرا با اصرار بدر منزل کشاند من ترس از ابرو ریزی در این حرکت تازه داشتم مانند میت میشدم رنگ به رخسار پریشانم نمانده بود .رنگ  زرد و سرخ و  متغیر .بهربهانه ی  بود مرا به خانه دعوت کرد و چای و خوراک اماده گشت . من که پیوسته در برابرعمل  نا خواسته واقع شده بودم نمی دانستم و نمی توانستم چگونه با معلم نا م آشنای شاعر در محلهقدیمی خود چه بگویم و چگونه  این کار نا ثوابم را رفع و رجوع کنم . نشد ،عرق ریختم و تن و جان سوختو سر به زیرتر . او که ابدا در این افکار نبود شعر و پند جدید خود را می سرود . اشارهای هم به کوه به کوه نمیرسد ولی ادم به ادم میرسد کرد . شاید من برداشت بد داشتم . نه یک روز بلکه   چند روزی مرا به میهمانی نگه داشت و کار وکاسبی تعطیل شد .مثلی نیکگفته اند . نا بلد ( نا  وارد )به کاهدان میزند . اما طرف مقابل نه از ان دسته ادمهای بیمعرفت  بود که موضوع و کاستی را به رخم بکشد.مردانگی و کمال معرفت بخرج داد تا اینکه مرااز حال و هوای شرمندگی بدر آورد . کم کم از ان حالت کسل کننده که هیچ ،مبهوت کنندهخارج شدم و اندکی بعد خود را در دکان محقر خویش و در محله خویش ودر کنار ان مرددانا و با کرم و بخشش و ان معلم نوازشگر و مردم دار و محرم راز احساس کردم .  من هم با مساعدت مالی  کافی وبا شادی و شعف برای اولین بار بدون غم واندوه با اندوخته مالی و معنوی به دیار خود بر گشتم . همان معلم عزیز  فرشته نجات  ،سبب شد که بیش از این غرور و تعصب من شکسته نشود و  به زادگاه  خود برگردم و  همان کار و کاسبی آبرومند  را برای تمام عمر در حجره کوچک ادامه دهم و  احترام و شخصیت خانوادگی   من حفظ شود .   البته با قوت و شدت و تمنا از وی خواهش کردم و یاد آور شدم که شتر دیدی  ندیدی سر را زیر انداخت و با غمی سنگین در چهره  با اشاره بدون چشم در چشم من خداحافظی کرد و در  منزل را بست و من هم به راه خود ادامه دادم . دلتان بی غم و نیازتان برآورده باد دوستان نازنین  .     illha

illha

illha

 نکته : برخی معتقدند که در منزل صحیح تر از درب منزل است ، تا علم و نظر شما چه باشد ؟

 نکته : پتنگ ، بمعنای شی پیچیده و پنهان شده  در میان دستمال یا پارچه نفیس  که میتواند شامل طلا آلات و اشیای گرانبهای دیگر برای روز مبادا که کمتر کسی جز بانوان ایلی در خانواده از ان خبر داشتند  . اصطلاحی ویژه که شامل پول هم میشده است . اغلب به پول و طلا اشاره میشد . البته در معنی عامتر دارو دوا و داروهای گیاهی و کمیاب هم گفته میشد . جای دیگربه مهره های رنگی یادبود گذشتگان هم ذکر می گردید

.Peteng

روزی بود وروزگاری درپایان  پهندشت   گسترده ، ایل  همچونگذشته های دور فرسنگها  مسافت بین قشلاق وییلاق را پیموده و از دشت و کویر و کوه و جنگل و بیابانهای کم آب و بی آب وسرزمینهای سبز و پر آب به تناوب سال ها، گذر کرده و این مسیر ها را سالی دوبار پیشرو داشته و با ناملایمت روزگار خود را وفق داده و پیوسته و مدام در کوچ و حرکتبودند . تنها در مدت کوتاهی از سال ست موقت اختیار میکردند . انهم برای فراراز سرما و گرما در فصول مناسب مجبور به انتخاب زندگی  کوچ نشینی  بودند . هرچه بود به زحمت فراوان و گرفتاریهای بین راهی و مشکلات سر راه خود عادت و خو گرفتهبودند و مشکلات را هرچه بود با شدت و ضعف باید از سر راه بر دارند . یکی از مهمترینچالش ها بقول امروزی ها چالش های بین راهی و گذر از موانع طبیعی و انسانی   مقابل  خود برای سلامت رسیدن به مقصد نهایی بود . علاوه بر موانع طبیعی مانند رودخانه ها ی غیر قابل گذر و گردنه های کوهستانی  سخت گذر، دشتهای بدون آب و علف  میبایست از پست های نگهبانی حکومتی و دولتی ضمن گذر جواب پس دهند وتابع مقررات ویژه باشند ،  رفت و امد  همیشگی منظم و فصلی را مد نظر داشته باشند  . اینجا بود که برخی افراد نا منظم  باید هرگونه تسویه حساب قبلی وفرار از برخی مشکل آفرینی  را  که طی یک  سال برای خود و دیگران و صاحبان قدرت افریده بودند تلافی کنند . اگر چه برجهای گردو چهار گوش  بیابانی برای نظم دهی و رفع مشکلات بود ،اما با دخالت دادنمسایل دیگر در مورد  ایلات ، چند نقطه راهبردی  و جغرافیایی ویژه مناطق بین راهی سرگردنه  و گذرگاه ایل بود که  برای انها  معضل بزرگ  و  متعاقب ان  دچار زحمت  و نگرانی میشدند  . از جمله  گاهی مسایل مالی یعنی مالیات سرانه سالانه و مشکلسربازی جوانان  وغایبین  تابع دستورات مقامات بالا  ،به میان ایل هم کشیده شده بود وچون از نام و محل ست موفق به احضار نمیشدند و دایما تغییر مکان و نشانی سیارداشتند از این راهکار جالب و خفت گیری سر گردنه حد اکثر استفاده را بعمل می آوردندتا همه امورات محوله را یکجا رسیدگی کنند تا  انجا که مسجل شده  بخشش در کار نبود . یکی ازمهمترین اهداف یعنی بدام انداختن افراد مشمول خدمت و فراری و امور قاچاق و یاغیگری و دهها مورد متفاوت را هم دخالت و هم رسیدگی و هم دستگیری را شامل  میشد.  بلافاصله افراد خاطی  را بدون فرصت دهی  مناسب به مراکز مربوطه میفرستادند . اما با وجود بکار گیری ترفندهایمتفاوت از طرف جوانان تنها تعداد اندکی موفق به گذر از این مراکز میشدند . تعدادیهم از بیراهه و بدور از چشم ماموران گذر میکردند . اما برای برخی این امکان وجودنداشت . زیرا تنها گردانندگان کوچ و بار و بنه و همه کاره خانواده  بودند .لحظه ایترک خانواده به مانند نابودی و لنگ شدن کار و بار و عقب افتادگی از ایل و فامیل وسایر مزایای رسیدن به قشلاق یا ییلاق بود . البته هر چند خدمت سربازی و پاسداری ازوطن و خاک میهن وظیفه همگان بود ولی با مقررات سخت گیرانه خدمت بمدت دو سال تمامبدون کسر شدن حتی یک روز و عدم امکانات تماس با خانواده ومشکلات دوری بلند مدت از خانواده و سایر مسایل انگونه و مهمتر اینک تعدادی از مشمولان ایلی بدلایل مختلف در محل خدمت و دوراز خانواده جان خود را از دست داده بودند جوانان و خانواده ها کاملا از این اینکهجوانان بخدمت اعزام شوند هراس داشتند و سعی میکردند بهر طریقی شده از زیر بار ان شانهخالی کنند یا غیبت و فراری باشند . یا هر کدام  با روشی  خاص خود را از پست نگهبانی برهانند وتعداد اندکی هم با خرید و پرداخت مبلغ کلان موفق به خرید خدمت میشدند و خیلی ها همقادر به خرید خدمت نبودند یا شرایط ان را نداشتند .  در طول مسیر طولانی خط سیر و گذر گاه ایل به چندنقطه بر میخوردند که ایستگاههای مرکزی و توقف گاه و گلوگاههای بی نظیر برای کنترلمسافران و عابرین چه پیاده و چه سواره بود . خیلی راحت یک سرباز مسلح  از بام برجها   تسلط   کامل بر جادهبیابانی و  دور دست بودند . پایش و فرمان توقف کار روز مره انان بود .  این برج معروف در شرق راه عبوری و فاصله کوتاهی با ان داشت . سر بزنگاه مچ گیری و سوال جواب و سرانجاموضعیت مشخص میشد یا اجازه گذر داده میشد یا اینکه  اگر مشکل دار بود به فرماندهی پاسداده میشد تا نسبت به وی تصمیم گیری و تعیین تکلیف شود . اولین پست و خوان مهم  خروج ایل  بواسطه رود پر آب و سخت  گذر کر (Kor )از یک  نقطه و مکان اصلی ، همانا بند امیر بود . در گلوگاه ورودی باریک راه بندان  ایجاد کرده تا  به امورات  ایل و سایر رهگذران غریبه   رسیدگی کنند . اما برای ایل مهمترین مورد ، گردنه تخته سفید و مارپیچ منصوراباد جویم بود که تقریبا  گذر از این خوانمهم به مثابه وارد شدن به عمق قشلاق و رها یی از  تمام محدودیتها بود . برجی چند اتاقهو مجهز در کنار اب انباری(برکه ) در بلندترین نقطه کوهستانی و سر راه اصلی بخش مرکزی بهجنوب و  در مسیر روزانه گذر صدها مسافر پیاده و سواره و موتور و دوچرخه خسته و کوفته قرار داشت تا  راهطولانی خاکی را طی کرده و به دشت هموار و یکپارچه و نسبتا راحت  ورودی دهکده هایآشنا و گذرگاه اجدادی خویش وارد شوند  . از این به بعد  قصد داشتند براحتی از این مانع مهم و بزرگگذر کنند . خدا آن روز را نیاورد  برای فردی مشکل پیش اید و تردیدی در مورد وی حاصل گردد.آنوقت در سرزمین بی آب و گرمسیری آب بیار و حوض پر کن هیهات بود تا از دستماموران این پست نگهبانی و ایستگاه ژاندارمری( سابق) منصور آباد خلاصی یابند .ت انتخاب ماموران طوری بود که درجه داران و سربازان غریبه و نا آشنا بکار میگماشتند . همیشه مردماز هر قشری از این مرکز بیم و هراس داشتند . ساختمان مشرف  به جاده کوهستانی  بود .تا فرسنگها دور نمای  جادهعبوری و مناطق اطراف کوهستانی و دره های کم عمق و عمیق به چشم میخورد  و جنبش هر جنبنده ای رازیر نظر داشتند بقولی نمیشد بدون کنترل ،جنب و جوش داشت  و قدم از قدم برداشت . مسیرشبانه روز محل گذر خودروهای قدیمی و موتور سیکلت های جور واجور بود خود رو هایتویوتای دو کابین به رنک سفید و سز و زرد و کرم که با سرعت هرچه تمامتر با راهانداختن گردو خاک ، پرش در دست اندازها  رفتن در وا پیچ های جاده و در کش و قوس هایمارپیچی آشکار و نهان وبا فشار و صدای بی اندازه و دلمسوز وار موتور فرا میرسیدند . می امدند و توقفیکوتاه و بازرسی انجام و دوبار راه می افتادند . عجب خاطراتی برای مردم سفر کردهفراوان با ان خودرو های تند رو و خاک  بپاکن و در ضمن نرم و راحت در پیچهای دورانی تمام نشدنی و در میان جاده خشن و سنگلاخی و در زمستان سیلابی و راه بندان وجوداشت .شاخص مهم این خود روها،  دو کابین بودن انها بود که شش مسافر را کنجایش داشت و درصندوق و اتاق روبازوانتی عقب هم تا کله بار و لوازم مسافران چیده بود و روکش برزنت یاچرمی و پارچه ی که تا مقصد خاک تمام سنگها و جاده را با خود  همراه داشت . خود روهایلندرور و جیب توسن و سیمرغ و باری های دیزلی و دوزا در سر بالایی ها هم معضلگذرگاههای این خطه بود . فشار موتور  همراه ان ستونهای دود مخلوط با گردو خاک بهوامیرفت و در افق چون ابری پهن و گسترده ،از دور دستها پیدا بود .   از اینها که بگذریم گاهی در فصول جو درو ،محل عبورماشینهای درو گر یا کمباین های عظیم و غول پیکر مشکل بزرگتر این گذرگاه پیچ و تابدار گرمسیری بود که گاها خودرو های  عبوری و یکیدو کمباین هم با سقوط به ته دره خاطره بد  و دل هراسی عابرین را بر می انگیخت راهکم عرض بود. دو خودرو  بسختی از کنار هم گذر میکرد و تعداد  15 پیچ سخت و نزدیک به چند درجه شیب تندو زاویه دار  داشت که  خطر سقوط و هم خطر به کوه و کمر کوبیدن را داشت وقتی خیال مسافران راحتمیشد که آخرین پیچ جاده هراسناک را سپری و وارد دشت هموار روبرو میشدند و هنگامخروج  همه سربالایی ها را طی و اخرین پیچ گردنه را پشت سر و برج قلعه مانندپاسگاه آشکار  میگشت . چند کیلو متر قبل از این راه سخت و طولانی راه مال رو و گلهرو(بدون حمل  اثاثیه ) بود که عبور از تنگه (تنگ ) کلون  بسیار میانبر ویژه دامها بود اما شتران و اسبان وچهارپایان قادر به عبور نبودند.  ناچار بایستی از مقابل پاسگاه در حالی بگذرند تا  قیافه سربازان جدیبا فرمانده جدی تر و با صلابت را ببینند. چه گذر بهاره و چه گذر پاییزه سالی دوباررا همیشه بیاد داشتند که باید از این نقطه گذر کنند و هیچ را ه و مسیر دومی در کارنبود . بعضی اوقات گذارشات واصله حکایت از خلع سلاح ا یلوندان در پیش بود و تمام بارو بنه را به زمین  میر یختند و بخشی از ایل را معطل میکردند و کار به تفتیش بار و بنه می انجامید . بسیار و با جدیت  می کاویدند ومیریختند و میپاشیدند تا  دست اخر همچیزی عایدشان نمیشد ودوباره اجازه رد شدن صادر میکردند و برخی اوقات ظلم و تعدیمضاعف بر گذر چادر نشینان روا میداشتند . بنا حق حکم بازرسی و ریخت و پاش وسایلانها را صادر و ان پس همه چیز را رها و به سراغ بعدی و تا اخر به هر خانواده وفردی  مشکوک بودند  بنا به خبر های واصله و گزارشاتی درست یا غلط عمل انها  به نیتی کامل عشایرمنجر میشد .   سر انجام برای آخرین بار ایل فشرده و با هیاهو در کوچ پاییزه هجوم میبردند تا این پست پر ماجرا و نگران کننده را پشت سر بگذارند .  به محض ورود به ابتدای گردنه و راه پر پیچ و خم و مارگونه ساختمان پاسگاه پیدا میشد . کوچ پس از کوچ پشت سر هم فرا میرسید  . ماموران مربوطه سر و کلشان پیدا میشد .بیشتر بفکر سربازان مشمول و فراری بودند .  اینبار با طرح ترفندی نو یکی  از جوانان ایل قصد داشت به هر کلکی  از این پست همراه گله و کوچ گذر کند . در میانه اوج و ازدحام گروهی نقشه ی  ریخت که از این فشردگی استفاده و بدون درد سر گذر کند . بهمراه پدر و مادر با نگرانی و دلهره به   مقابل مرکز نگهبانی وارد شدند که در شرق راه و جاده بود . شاهین  بناچار خمیده و با زحمت همانند گوسفندان و در لابلای گله  قصد داشت مسافت زیادی را بدین نحو تا دورتر  از دید نگهبانان تیزبین بگذرد .  از دستگیری و فرار از خدمت اجباری واهمه شدید داشت .  مبادا بدست انها دستگیر و از ایل و تبارو خانواده باز مانده و به مدت دو سال از همه چیز، یار و فامیل و گله و کوچ محروم بماند . پس لازم دانست هر اندازه شده روی دست و پا خزیده و چون دامها راه برود و هرگز بدست ماموران  نیافتد . اما ماموران زرنگ و باریک بین همه جا وتمام  موقعیت ها را کاملا زیر نظر داشتند .  تنها تغییری که در اوقات حرکت ایل ایجاد کرده بودند این بود که بجای حرکت صبح ، عصر گاه را وقت حرکت انتخاب کردند .از بالای برج  در غروب  آن روز اوضاع  جو ی  برای برخی مناسب و برای عده ی کاملا نا جور بود . غروب  حرکت خود خواسته   بخشی از ایل در انتظار وقوع حوادث خوب و بد بسر میبرد . ماموران با  رمیدن گله مشکوک شد ند . شخص فرمانده و رئیس پاسگاه  خود شخصا وارد معرکه شد . بر سر سرباز خود فریاد کشید  خود را به میانه گله برسانید .فردی در حال فرار است . 

محل مورد نظر که در زمان وقوع داستان خاکی و کم عرض بوده است . بخش میانی گردنه و تخته منصور آباد

خاطرات

با پوزش طبق معمول خطاهای نوشتاری و مفهومی  را ضمن بخشش  در صورت وم در ذهن خود با ایده اصلی داستان وفق دهید= illha

قابل توجه آموزگاران و والدین محترم :illha

 روشی سازنده و مفید  در کلاس درس  هنگام  واکنش نا مناسب دانش آموز

آموزش– او در هنگام ترسیم و تبدیل اشکال هندسی و آموزش یادگیری ریاضی تفریحی با مدادرنگیو ساخت گیاهان و جانوران با خمیر رنگی  بهنوه کوچولوی خود رادمهر ،ناگهان این خاطره قدیمی در کلاس درس برایش زنده شد و آرامارام به جو و حال و هوای دوران تدریس غرق شد  و چنین تعریف کرد :  البته او هم اکنونسالهاست از درس و مشق و کلاس فاصله گرفته و در حال بازنشستگی پیرامون آموزش کودکانهمچنان روش های کلاسی گذشته را در بهبود تربیت و آموزش کودکان در منزل مشغول است.بچه ها شامل نوه خود و کوچولو های فامیل دور و بری هستند .او چنین ادامه داد که گاه گاهی باآموزش رفتار مناسب با اشیای اطراف کودکان زمینه را برای درست زیستن انها در فضایشاد کودکانه با لذت تمام اوقات خود را بجز خدمت به خانواده هنوز هم با کودکان سروکار دارد .میگفت در دوره تدریس در پایه دوم دبستان خیلی سال پیش در یک کلاس پرجمعیت دانش آموزی مشغول تدریس بودم . با وجود دانش آموزان پر جنب و جوش و فعال وبرخی با شیطنت کودکانه هر چند دشوار ولی عاشق تدریس به کودکانه دبستانی بودم نسبتادر کار خود موفق عمل میکردم . البته بگفته وی سن و سال و خوی جستجو گری کودکان خودبه خود ان جو شلوغ کاری را ایجاب میکرد و نمیتوان گلایه و شکایت از آنها داشت . اتفاق مهم از اینجا آغاز گشت که درپایان زنگ استراحت بچه ها برای پریدن و دویدن و هجوم از کلاس و رسیدن به زنگمفرح  و دوست داشتنی تفریح در حیاط مدرسه امانشان بریده بود و مانند لشکری اماده خروج بودند .  ودر نتیجه با نواخته شدن زنگ بموقع استراحت  حمله بسویفضای آزاد آموزشگاه کلاس را بکلی خالی کرد بجز دوست کوچولو آنهم زیر کت و نیم کت، همه بچه ها  عاشقانه به حیاط مدرسه ریختند  . من  که بطور اتفاقی منتظر خروج دانشآموزان بودم  متوجه شدم تنها دانش آموز کوچولوی کلاس زیر نیم کت ها می لولد ویکی یکی گوشه های کلاس و تمام سطوح کف کلاس را جاروب وار به جمع آوری بقایای نوشت افزار ریخته شده روی زمین از سالم و خراب تا تکه و پاره شده انواع مداد و مداد پاک کن و تراش را جمع  و سرازیر کیسه دهانه گشاد خود میکرد . با آن قد و قواره کوچکش هرچه دم دست بود  ، هرذره ته مداد ها و پاک کن ها و تراش های مستعمل و دور ریختنی را در کیسه ای جمعآوری میکرد . در انتظار نشستم تا تمام کلاس را ذره دره پاکسازی کرد و سرش را بالاآورد و در حال خروج گفت خانم معلم اجازه  هنوز اینجا هستی ! اجازه برم بیرون  حیاط هوا خوری !. ی تصمیم گرفتم او را فرابخوانم گرچه شاید به شخصیت آن کوچولوی عزیز با آن سن و سال کم بر بخورد و تاثیرمنفی در او شکل گیرد . مکثی کردم صدایش زدم ،پسر عزیزم چه میکنی و در کیسهچه داری . اجازه خانم معلم هیچی پاکسازی و تمیز کردن کلاس مگر کار بدیست . گفتم نهعزیزم .رسم نیست که شما کوچولو ها دستان کوچک و نازنین خود را با زمین کثیف مالیدهشده  با کفش های  همه دوستان آلوده کنی! بازهم برایم جواب داشت . اجازه خانم معلم میرمدستم را پاک پاک میشویم . بلافاصله گزینه درستی به ذهنم رسید که هم خودم و هم آنکودک را دچار دل نگرانی و شکست نفسی در حد سن و سالش در او ایجاد نشود . بیا و یککار مهمتری برای همه دوستان همکلاسی انجام بده آیا حاضری عمل کنی . بله خانم معلمآماده ام چه کار باید انجام بدهم . خوب حالا چه چیزی در کیسه داری گفت همه چیز .آیا حاضری به دوستانت کمک کنی و همه مداد و پاک کن و تراش های دور ریخته شده رابرای اینکه اسراف نشود در جعبه ای در ورودی کلاس در کنج طاقچه بریزیم تا هر کداماز دوستانت که نیاز داشتند از انها استفاده کنند . با شوق و ذوق بیش از اندازه درمقابلم پرید و همه را به من تعارف کرد بفرما خانم معلم. من دیگر چند برابر از اوخوشحالتر شدم که فورا توانستم بصورت خوشایندی این مشکل را حل کنم طوری که به اولطمه روحی  نخورد . زنگ کلاس  با ز،هم نواخته شد، در حالیکه هنوز بر آن موضوع در کلاس درس کلنجار میرفتم  . با حضور  ما دونفر  هنوز در پی تصمیم برای به اجرا گذاشتن برنامه  فوری خود بودم . و دیگر فرصت رفت و برگشت به دفتر میسر نشد . بچه ها  همه فرا رسیدندو  در جای خودمستقر شدند و کاملا ساکت بودند بر خلاف دفعات قبلی که با خیلی ساکت باشید و پنجهبر میز کوبیدن تازه به سکوت میرسیدیم . انها هم با اطمینان کامل متوجه اتفاقیرویداده  در کلاس بودند و چهار چشمی ما دونفر را زیر نظر داشتند و گاهی هم برخی با کنجکاوی با بغل دستی در گوشی چیز هاییمیگفتند . حال منتظر باز شدن دهان معلمشان بودند تا ماجرا را شرح دهد سابقه نداشتخانم معلم قبل از دانش آموزان به سر کلاس حضور یابد یا اینکه تمام زنگ تفریح درکلاس مانده باشد همین موضوع ذهن بچه ها را در گیر کرده بود هنوز سکوت نشکستهکوچولوی مورد نظر این پا و ان پا میکرد اجازه خانم معلم برم سر جایم پیش دوستانم،گفتم فعلا کنار من باش با تو کار دارم . بچه ها طاقتشان سر امد اجازه  خانم معلم مشقهایمانآماده است نگاه میکنید ؟. درس بعدی با روحیه متفاوت بچه ها برای برخی خوب و خوشمزه و برای برخی متفاوت و حوصله بر بود مثلا کلاس ریاضی و حساب و کتاب با درس فارسی از زمین تا آسمان برای همه متفاوت است . برخی دلشان برای درس شیرین و مورد علاقه به تنگ آمده با داشتن تکالیف خوب و روحیه عالی در انتظار تشویق کلامی معلم بودند و برخی بر عکس دلشان به وقت گذرانی خوش بود . برای معلم هم تنوع و تجدید قوا  در امر تدریس بود .  من هم شروع کردم به اطلاع رسانی  اینطور ادامه دادم :مطلب مهم اتفاق افتاده درکلاس امروزاینست ،بچه های عزیز و دوست داشتنی درس فارسی ، چند دقیقه ای بیشتر وقت شما را نمیگیرم اغلب بچه ها هم از خدا خواسته تمایل داشتند این زنگ هم زودتر بگذرد و به پایان کلاس نزدیک تر شوند  . نگاهی به چهره کوچولو و چشمان تیزش حاکی از نوعی خجالت موج میزد و دردل خدا خدا میکرد من  او را انگشت نما نکنم  دیگر .وای چه کار بدی کردم . قسمت اول داستان و جمع اوری باقی مانده و تکه های مداد و غیرو نقطه اوج بدنامی برایم هدیه شومی دارد اگر مطرح شود کارم ساخته است شاید او ن کوچولو ولو با موافقت تصمیم من راضی و خشنود بود اما بخش اول ماجرا درد اور و آزار دهنده بود برای روحیه من و ان کوچولو شرم نزد همکلاسی ها . ولی من تصمیم واقعی خود را مبنی بر عملی کردن و تغییر موضوع و موضع رویداد لحظات قبل را بشکل مفید و عاقلانه در ذهنم حلاجی وبررسی  کردم بشکلی  قابل تفهیم برای بچه های دبستانی با روح لطیف وحساس ، نازک و شکننده و قابل تغییر با کوچکترین تلنگرمیشود سازنده بار آورد و شاید با کمی اشتباه خوی نا پسند دیگری در ذهن و عالم کودکی ابتدا ترسیم و در بزرگسالی غیر مثمر و حتی ناهنجاری برای محیط و جامعه ببار اورد . بازهم در تفکرم و سنجش موارد عواقب آن روش پیشنهادی باید در انتظار نتجه مطلوب یا عکس ان باشم    . اینطورسخنانم را آغاز کردم . بچه خوب دقت کنید اقای ف امروز زنگ تفریح کار خوبی وایده بهتری دارد ببینید شما هم میپسندید یا نه ؟ همه با تمام قوا گوشها را تیز وچشمها را متوجه ما دو نفر  و تابلو کلاس و کیسه سفید گره خورده را می نگریستند. نا گفته نماند سایر دانش آموزان از کار جمع آوری ته مانده نوشت افزار های دور ریخته شده گویا با خبر بودند اما با این اتفاق و تصمیم پیش رو همه بد گمانی ها نسبت به روح حساس او بکلی دگرگون و خوش بینانه خواهد شد . چه  شده باید خبر مهم باشد . ادامه دادم بچه ها مداد های دور ریختنی بعضی از شمادانش آموزان و پاک کن های نیمه و تراشهای کنار ریخته شما هنوز قابل استفاده است .حالاگر کسی دوست ندارد مداد نیمه دست گیردو تمرین انجام دهد آن را تحویل این دوست عزیز دهد تا جمع اوری و ذخیره شود نه دور ریخته  میشود و  نه از استفاده مجدد کنارمی رود و بعد هم شمه ای از طرز درست شدن مداد و قضیه تخریب جنگل و اسراف در مصرف را برای توجیه عمل خود شمردم و بازگو کردم . از این پس به پیشنهاد من و دوست کوچولو که همهکاغذ ها و برگه های سفید پرت شده در کلاس و کلیه مدادهای رنگی و سفید و سیاه ومداد پاک کن ها  تراش ها را جمع آوری کردهتا در جعبه ای در طاقچه ورودی کلاس برای همیشه تا پایان سال تحصیلی باشد و هر کداماز دوستان شما که با عجله به مدرسه آمده اندو امکان دارد مداد و پاک کن و یا تراشخود را جا گذاشته یا بین راه گم کرده اند همه و همه چه انها که احتیاج دارند و چهانها که کیفشان پر از نوشت افزار است میتوانند از محتویات این جعبه عمومی استفادهکنند . آیا شما موافقید با تصمیم ما دو نفر ؟ . همه با غوغا و شلوغ فریاد زدند بلهبله . پس چرا معطلید تشویق کنید این دوست خوب خود را با دست زدنهای پی در پی کلاسهم نظمش دوباره بهم ریخت . یکی از دانش آموزان گفت اجازه خانم معلم من هم جعبه درمنزل و هم خیلی مداد و نوشت و افزار خوب دارم میتوانم ان را به مدرسه بیاورم به کلاس هدیه کنم .به  اوافرین گفتم و همه شاد و خوشحال و دارای انگیزه مضاعف برای شروع درس بعدی امادهبودند . تا مدتی با هلهله و شادی دنبال نقشه جمع آوری نوشت افزارهای بلااستفاده ونیمه کاره برای اوردن به کلاس و اضافه کردن به بانک بزرگ در جعبه با گنجایش صدهااقلام  از اجناس نو کهنه مورد بحث از یکدیگر سبقت میگرفتند .  تمام  باقی مانده و نیمه استفاده شده  حتی نو دست نخورده از اقلام متفاوت به جعبه سر گشاده و بانک نوشت افزار کلاس اضافه میشد .برای  استفاده دانش آموزان این کلاس تاپایان سال تحصیلی همیاری خوبی بعمل اوردند و دیگر هیچکدام  از دانش آموزان کلاس  به بهانه نداشتن و فراموش کردن و جا گذاشتنمداد و پاک کن  ،تراش از ننوشتن تکالیفکلاسی طفره نمیرفتند و این شد که یک قدم و تصمیم  سازنده  با ابتکار جالب ،هرگز تکه کاغذ و تکه کوچک مداد هم نه در سطل آشغال و نه در کف کلاس و زیر نیم کتهاریخته شد و جعبه روز بروز پر تر از روز قبل با وسایل اهدایی دانش اموزان با بضاعتانباشته میشد .یک راه حل مناسب  و تاثیر گذار در کلاس درس، درس زندگی و صرفه جوییو نظافت عمومی محل تحصیل یعنی کلاس درس به جوهمیاری و دستگیری یا کمک عمومی به یکدیگر اتفاق افتاد . در عمل به افراد بی بضاعت با این روش پیشنهادی مفید و موثر واقع شدو همه به میزان مناسب با لذت تما م از داشته های یکدیگر بهره میبردند . درود بهآموزگاران این مرزو بوم که شعله آموزش و آگاهی عمومی و تربیت زیر بنایی جامعه را بر افروخته در دست داشته و هم چنان در دست دارند و سپس آن شعله بر افروخته را دست به دست به اعضای همکار بعدی خود بنوبت سپردند تا درسزندگی   واقعی نونهالان جامعه در خانه دوم  ( مدرسه )خود برای یادگیری علم و زندگی بکوشند .فکر نو و ایده نو و ابتکار جالب و سازنده و مفید درساخت افکار  افراد  جامعه از ابتدای کودکی محقق خواهد بود . بقول استاد و مربی دوره های پیشین ترکه و چوب  تازه و نازک، قابل خم شدن و اماده   تغییر مفید هست باید آنرا اصلاح و بنحو خوب و ایده آل خم و راست کرد مگر نه

چوب و تنه خشک بجز مقاومت و شکسته شدن هیچ اتفاق مهم دیگری نخواهد افتاد .البته مقایسه امروز با گذشته نگاهی متفاوت و غیر قابل انکار است . این روزها با توجه به اتفاق ناگهانی این بیماری منحوس و زشت  کوید 19 نوعی همان ویروس کرونا اصلا غیر عملی و حتی خطرناک است البته انهم حتما راه کار مناسب و بر اساس پروتکل بهداشتی مسولان بهداشتی  قابل حل هست!! منتها به طرق بهداشتی  دیگر . تن و روحتان خوش و در آرامش کامل باد !  -illha

-illha

illha

-illha

در مورد وضعیت جغرافیایی محل و وقوع همه رویدادها سعی شده با مقدمه ای مختصر برای تجسم بهتر و نگاه دقیق خواننده توصیف باز ارایه شده در واقع دقیقا نمی دانیم که تا چه حد و چه نسبت خوانندگان عزیز به موقعیت  داستان تسلط پیدا می کنند . و ایا انتظار واقعی محل وقوع و شرایط محیطی توصیف شده را با رویداد داستان تطابق میدهند یا شاید در ذهن برخی مقدمه بی ربط با طرح داستان باشد؟ .نوشتن و طراحی و توصیف داستان واقعی کار بس دشوار و وقت گیر و تصحیح و چندبار روخوانی و جمله بندی و بر طرف کردن خطاها بار ها و بارها بازبینی دارد و با همکاری افکار و ذهن و خاطرات چند بار بشکل دست نویس و سر انجام تایپ و غلط گیری و نهایتا به مورد اجرا و تماشا قرار میگیرد کاری خسته کننده در عین لذت باربودن (کار   نوشتن ) به همراه دارد . خیر پیش مواظب سلامتی تن و روحتان باشید . illha

 هزار داستان : سفر نا فرجام و بیهوده در انتظارم بود

ماجرای من و عزیز سه زنه

من در اوج جوانی در مکانی دور از دسترسبه شهر و ابادی زندگی میکرد م. همسایه هایی داشتم که مدام هفته ای یکبار به شهرمیرفتند و هدایای آنها برایم غیر از تعریف و سرگذشت سفر خود و خوردنیها ناموجود  و گشت وگذار و  زیبایی های شهر مورد نظر که  مرتب به رخم می کشیدند چیزی دیگر عایدم نشد و هیچی در بر نداشت .به من هرگز  چیزی تعلق نمی گرفت   . من بیچاره و بیسواد درکنج این جهان هستی نه کاری به شهر داشتم و نه دلم هوای انجا را میکرد . از بسهمسایه خوبم از شهر برایم قصه گفت کم کم در دلم شوق دیدار و گردش  در کوچه و بازار و تیمچه و کاروانسرا و قهوهخانه و گاراژ و مهمانخانه های دو طبقه  وبویژه  مسافر خانه عزیز سه زنه در گوشم خوانده و زنده شد  . گاهی در خواب و بیداری دلمبسوی شهر و دیار انجا پرواز میکرد و مرتب در رویای دیدن شهر و نعمت های فراوان انپر میزد . انقدر ادامه این رویا ها پر و بال گرفت که رفتن به شهر از آرزوهای دستاول من شد . انهم با پول خود و چشم خود و دست خود و انتخاب خود همه چیز بخرم و باپای خود به دیار آشنای چند ساله برگردم . نمی دانید عاشق دیدنیهای شهر ی شدم کهدوستم برایم بازگو میکرد . سر انجام دل آرزومند خود را دلداری دادم  مگر چه میشود که به آرزوی دیرینه خود برسم . شرم را کنار گذاشتم و به دوستمپیشنهاد کردم مرا با خود به شهر دور دست خود و جاهای زیبا و دوست داشتنی ببرد . اوبا غرور و اکراه و کلی منت سر نهادن پذیرفت . انگار پا و قدم من روی تاج سرش سنگینی میکرد   که اینقدر منت بی مورد بر من فلک زده  مینهاد . برای رفتن به شهر نیمروز پیاده روی نیاز  بود، تاکنار جاده خاکی کم رفت و آمد  در انتظار وسیله نقلیه بمانیم  امید رسیدن به شهر آرزوهای دست نیافتنی که شاید قابل وصول شود .  تا پس از ساعتی کامیون و یا اتوبوسی  از راه برسد و مسافران آرزو بدل را به مقصد جدید با خود ببرد کمی بعد همان کامیون یاد شده در ذهن  از دور پیدا شد .  در نهان و در دل التماس کردم که ما را سوار کند وبسوی شهر روانه شویم . باورتان میشود هنوز بدرستی پول شماری را کامل نمی دانستمو فقط حجم پولی را که داشتم مرا خشنود میکرد . با تغییرات کمی در فرم لباس با دوست  همراه ، آماده رفتن به شهر دور و مشهور شدم  . من از طرفی مثل اینکه در این سفر تازه پیش آمده ،غلام و برده اش بودم هر چه میگفتبا یک چشم گفتن ختم میشد . نگرانی رفت و برگشت در دلم وسوسه ایجاد کرد . ایا کارخوبی بود یا که نه .بچه  جان شهر، بتو چه ؟ من و   استاد کمال پس از طی مسافت زیادی بهکنار جاده قدیمی و سراسری رسیدیم . همیشه میگفت جاده بندر و جنوب در واقع سر درنمی آوردم که بندر و جنوب کدام جایی است . حیفم امد که پدر من هم مانند پدر کمالچرا دو کلاس سواد یادم نداد . همیشه در این فکر خام بودم و دریغ از بیسوادی . امادر عوض مهارتهای دیگر زندگی داشتم که کمال از ان بی بهره بود و او همیشه از نداشتنان چند مهارت حیف و دریغ می خورد . جرات حرف زدن و اظهارنظر در هیچ موردی رانداشتم . هم او فرض میکرد و هم من فکر میکردم که او تافته جدا بافته است . یکه وبی مانند است چون راه و رسم شهر را بلد است همه چیز دان و حکیم به تمام معناست .بهر جهت یک ساعت و نیم در کنار جاده خاکی تمرکز و چشم انتظار بودیم که از دور خاکو دودی پدیدار شد . کامیونی بود با بلند کردن دست حکیم کمال به سختی توقف کرد وخیلی دود و خاک بر سرمان ریخت . با آویزانشدن به بدنه کامیون به سختی بالا رفتم اما او از قرار معلوم دارای کمالات و احترامخاصی بود در عین نداشتن گنجایش جزو سرنشینان جلو شد و در جای خود در کنار چندمسافر دیگر خود را جا داد . اما من هم از همان بالای و روی میله های اتاق کامیونخود را رها و در میان بار و وسایل جور واجور مردم و تعدادی مسافر از بزرگ و کوچکزن و مرد پهلو بزمین کف کامیون در کنار قفسه مرغ و بره و بزغاله ها قرار گرفتم .همه نوع بار از موجودات زنده و بی جان در اتاق روباز کامیون  ،نا مرتب چیده و بهمریز بچشم میخورد . از زیر خاک پنهان شدن برخی مسافران نمی توان گذشت . جاده تمامخاکی و در هر صورت خاک به سراسر اتاق و بار و روی مسافران  یکنواخت میپاشید . حکیمکمال وقتی روی صندلی جلو  نشست و ارام گرفت صدای ناله تعریف و گفتگویش  با راننده و سایرین براحتی بگوشمیرسید . با وجود صدای ناله و ناهنجار کامیون قوی ترین صدا متعلق به حکیم بود . مادر پشت و ته اتاق کامیون فقط آسمان را می دیدیم و گاهی صدای ماشینهایی که نزدیک ودور میشد ند . پس از ساعتها بالا و پایین پریدن اتاق ماشین و خاک خوردن موتور خاموششد و در عقب باز شد و همه پیاده شدند من هم از میان بار و وسایل خود را به عقبکامیون رساندم و بدون استفاده از نردبان پایین پریدم و منتظر فرمان حکیم کمال در حال تماشای افراد و درشکه های پر سر  صدا و منتظر مسافر،خیره شدم . کمال بالاخره دست به جیب شد و کرایه را پرداخت و دستی محکم بر کول منزد که راه بیافت . در مقابل چند درشکه نو کهنه ایستاد و یکی را انتخاب و هر دوکنار هم سوار شدیم . با یک هی کردن برو حیوان ،درشکه راه افتاد و چرخش چرخهای انروی زمین ناهموار وگاهی  صاف خیابان شهر شلوغ راه میرفت و من  تازه به شهر امده، غرقتماشای مظاهر تمدن ان روزگار با تعجب چشم دوخته بودم .  آقا کمال به اصطلاح با معرفت چند باره پند دوستانه درگوشم  خواند و دیگر هیچ نگفت تا از چند دروازه و میدان وسیع رد شدیم و بهورودی سر سرایی خوش نقش ونگار رسیدیم . با صدای بایست حیوان،  با کشیدن افسار اسب بود یا میگفتند یابو درست یادم نیست ،درشکه تخت ایستاد . پا از  رکاب بیرون نهاده، پیاده شدیم . من سر گیجه شدید و حالت تهوع داشتم از همان ابتدایسوار بر کامیون بد ماشین بودم . گل برویتان چند سرفه تهوع مانند به من دست داد ونتیجه اش بعد از پیاده شدن از اتاقک درشکه  سر در جدول کردم و حسابی بالا آوردم .کمال هم با سر تکان دادن فقط نگاهم کرد و دستم بگرفت و از درون دالانی باریک وطولانی به اندرون حیاطی پر از حجره های کوچک و کنار هم رد شدیم یک سری پلکان رادورانی بالا رفتیم و مرا به درون اتاقی مفروش با سه تختخواب رها کرد و رفت . منگیج و مبهوت و بد حال روی تخت افتادم . زمانی برخاستم که هوا تاریک شده بود واحساس گرسنگی بهم دست داد . با صدای نگهبان مجموعه برخاستم و بیرون طبقه پایین دستو رو شستم و هوایی تازه کردم . دوباره از پله های بلند گام برداشتم و به اتاقبازگشتم . روی میز کهنه وسط سفره ای پهن و نیمرویی تازه که بخار از ان بر میخاست بانان شهری کنجد زده و کمی سبزی اماده بود . همه را با سه چهار لقمه بهم پیچاندم وغورت دادم . از کوزه کنج اتاق اب خنکی از ان در کاسه درون طاقچه بعد از غذامیل کردم تا کم کم حالم جا آمد . تا دیر وقت سر و کله اقا کمال پیداشد . از سفرلذت بردی این همان نان و سبزی و نیمرو نمونه بود که بارها برایت گفته بودم. من هم درعالم دیگر درحال  سیر  سری تکان دادم . او دراز کشید من هم در عالم خواب فکر هزاران جور  خیالخوب و بد داشتم .دوباره شوق گشت و گذار در شهر مرا از رفتن به خواب بازمیداشت . با خواب و بیداری و خیال و رویا شب به پایان خود رسید . صبح زودتر از همه آقا کمال برخاست و مرا صدا کرد . باید از آش خوشمزه دروازه شهر  یک کاسه بخریم و نوشجان کنیم . من خوشحال تر از تمام لحظات ورود به شهر جدید سور=با قاطعیت  جواب دادم خوب حالانوبت من است من آش میخرم و با نان میل میکنیم. از من که اصرار برای خرید بروم از آقا کمال که نه تو گم و گور میشوی. اولین بار است که به شهری نا آشنا و شلوغ آمده ای  .نوبت تو  باشد دفعه  بعد . اما من دراین کشاکش زورم چربید و ارسی را پا کردم و بدو از پله ها پایین رفتم  بیرون ،و از سر سرا خارج وبدون در نظر گرفتن موقعیت تا چشم کار میکرد در سحر گاه کم تردد به ادامه راهپیماییخود همه میدان ها و خیابان و کوچه های منشعب را پشت سر گذاشتم . تا سر انجام بهنانوایی رسیدم یکی نان بلند بالا خریدم ، هم قد خودم و کمی جلوتر کاسه ای آش بالیمو ترش و کمی پیاز داغ که بوی مزه ان ادم را بوجد و اشتها می آورد . دلم میخواستکه الان به اتاق میرسیدم و نیمی از نان را با آش میل میکردم . از همان آشی بود کهکمال بارها از ان تعریف کرده بود .دوتا ناخنک زدم و به به گفتم به مسیر ادامه دادم. حالا هرچه بیشتر راه می رفتم  خبری از دروازه و حجره و سر سرا نبود . همچون رفتم کهبه گوشه ای از خروجی شهر رسیدم . بازم گفتم بگذار جلوتر بروم حتما میرسم به نشانیمسافرخانه اما این مسیر بسیار متفاوتر از مسیر آمدنم بود . یعنی چه ؟ چرا مسیرتغییر کرده است و بعد با خود گفتم خاک بر سرم شد من گم شده ام ونشانی محل اقامتخود را گم کرده ام . اخر انقدر خجالت می کشیدم از ادرس ندانسته از اهالی شهر سوالکنم . نان و آش داشت سرد و بی مزه میشد ،وانگهی آقا حکیم کمال هم در انتظار اولین خرید آش من بود . ناراحت میشود . بگذاراز یکی بپرسم چه بپرسم کدام نشانی و کدام میدان و کدام  مسافرخانه . جلو رفتم از یک دکاندار سوال کردممیدان شهر از کدام طرف است گفت شهر پر از میدان است، نامش را بگو کمی فکر کردم یادم نیامد . دوباره راه افتادم تنها لطفی که دکاندار به من داشت فرمایش کرد هیچ میدانیاز اینطرف نیست برگرد به آنطرف، راه آمده را دوباره پیش گرفتم . نیم ساعتی آمدماما نشانی را نیافتم . دلهره و پریشانی گرسنگی و لذت اش و نان را بربود . از درشکهچی سوال کردم جوابی نداد از حمامی پرسیدم محلی نگذاشت . از عابری دیگر نشانی میدانرا خواستم مسخره ام کرد و رفت . با خود گفتم عجب مردمی دارد این شهر زیبا ! جواب سوالم پیش این دوپسر بچه هاست .با رسم ادب پرسیدم ادرس میدان شهر کجاست . گفتند کدام میدان گفتم نشانی مسافرخانهمرکزی کجاست گفت نامش .یکهو یادم امد که استاد  کمال گاهی از عزیز سه زنه حرفمیزد من هم با خوشحالی تمام گفتم مسافر خانه عزیز، عزیز سه زنه کجاست . می دانیدکه بچه ها در جوابم چه گفتند ؟ عزیز عزیز سه زنه ، ریشش ریش پازنه کچی خورده کل میزنه و چند شعر و سرود طنز آمیز دیگر .  این شعررا  تا میتوانستند ضمن  دنبال کردن من  می سرودند. من هم در اعماق ناراحتی ولو بودم  . خجالت کشیدم از مطرح کردن این عبارت . از شدتناراحتی پایم به لبه دیوار گیر افتاد و نیم خیز شدم کاسه آشی نیمی بر زمین و نیمیبر هیکلم ریخت و نان هم روی زمین پهن شد و هردو را رها کردم با وضع بدتر از قبلبراه بی مقصدم ادامه دادم . با هیجان و هو زدن بچه ها تعدادشان بیشتر و شعار عزیزسه زنه را بدنبالم سر میدادند . از مقابل هر مغازه ای رد میشدم مرا به چشم گدا وبرخی دیوانه و روانی می پنداشتند . نه توقف جایز بود و نه سوال ازاحدی .بسیارعصبی شدم و از امدن به شهر سخت پشیمان گشتم . شعار بچه ها مرا کلافه کرد. با خودفکر کردم جوری باید  از دست این بچه ای شیطان و فضول فرار کنم . انها سوژه خوبی بدستگرفته بودند . آنقدر دویدم از میان جمعیت که از شر پسر بچه ها خلاصی شوم اما فایدهنداشت هر آن جمعیت بچه ها بیشتر و شعار محکمتر میشد .دست اخر  روبروی یک  دکان که  بنظرم آشنا آمد  توقف کردم متوجه شدم  نانوایی ست داخل شدم با ان سرو وضع و لباس آلوده با آش و پریشان حال با  چند تن افراد  تعقیب کننده . مرد نانوا بدرستی متوجه قضیه من شد و دقیقا یادش بود که نانخریدم و بدنبال اش میگشتم . بچه ها ی پر رو  را با گستاخی تمام پراکنده کرد و از شعار بچه هابه نشانی من پی برد . مرا همراهی کرد و به میدان شهر، ورودی بازار و سر سرای ومهمانخانه یا مسافرخانه عزیز سه زنه که در جنب مسافرخانه مهتاب بود مرا به داخلراهنمایی کرد حوالی نیمروز با اش و نان نخورده و استاد کمال در انتظار و خیلیمصیبت کشیده و لذت ندیده از شهر آرزوها و مناظر زیبای توصیف شده و بی نصیب بالباسی نا مناسب به اتاق وارد شدم . با خود گفتم که شاید حق با استاد کمال حکیمباشد یک تنه به شهر می اید سالی بیش از صد بار یک اتفاق کوچکی برایش هر گز نمیافتد باید بروم رسم و آیین زندگی را بیاموزم همان سوادی که مرحوم پدرم  از من دریغ  کرد.خود باید بدنبال آن راز موفقیت بگردم . همان اتفاق سبب مهاجرت من  به دیاری  غیر از دیار تنهایی شتابان برای زندگی واقعی رفتم . عازم دیار مردم  دانا شدم . شرمو خجالت را کنار گذاشتم و پی علم و معرفت رفتم .غمتان مباد illha

یکی از روزهای زمستان سال 97 در منزل پای گیرنده یا همانتلوزیون با بی میلی  و خستگی کار و کارگریروزهای گذشته نشسته بودم . با کنترل تلوزیون زیادی  ور میرفتم ،شاید برنامه مورد علاقه ای بجویمو در غیاب خانواده شلوغ و پر جمعیت خود با خیال راحت به تماشای یک برنامه  مورد پسند را کامل و بدون   مزاحمت تماشا کنم  . الحق که با حضور بچه ها جای من مقابل تلوزیون نیست . آن روز برحسب اتفاق و تغییر کانالها دستم روی تکمه ی رفت و شکار ناگهانی آهویی ناز توسط یوزرا  در دشتی وسیع در حاشیه جنگلی در یک کشور افریقایی به نمایش گذاشته بود  ،را می دیدم . صبر کردم ، از تغییر این کانال و آن کانال پرهیز کردم  تا ببینم  عاقبت داستان چه میشود .

 هزار داستان :

اطفالی که نامشان مهمتر از ماهیت خودشان بود

تاریخ نگارش و تدوین 1/8/99

زمانیخبر جنجالی و بار دار بودن عروس خانواده دست به دست و دهان به دهان شد و بهمراهپیامهای شادی و تبریک های گوناگون و دعوت های متوالی از طرف فامیل های دور و نزدیکبه میمنت اضافه شدن فرزندی دیگر  به خاندانتیمور خان ،تا مدتها دور همی های مداوم  را تدارک دیدند .غوغایی وصف نا پذیر در همهابعاد زندگی فامیلی بپا کرد . از خود طفل مهم تر و مرسومتر نامگذاری طفل بود . کهطی مراسم خاصی هر باره قبل از تولد فرزند،  از برای آن خاندان بزرگ و محتشم و پر جنبه بوقوعمی پیوست .از تولد حضرت آدم و حوا گرفته تا نسل حاضر و امروزی نام گذاری فرزندانتا حدودی نه مشکل بوده و نه درد سر ساز که معمولا توسط پدر ،مادر ، پدر بزرگ ویامادر بزرگ یا هر فرد محترم و بزرگوار در فامیل نامی بر فرزند متولد شده انهم پس ازتولد گذاشته میشده است . اما در آل تیمور خان وضعیت بکلی متفاوت و با رسم و ایینخاصی نام گذاری طی تشریفاتی انهم قبل از تولد طفل نام  مناسب  ذخیره و بعد از تولدبر او نهاده میشد . نامی متفاوت و در خور و شایسته و زیبا ، کمیاب و تکرار نشدنیدر طول حیات زندگی این خاندان بقول خود، بزرگمنش و والا مرتبه بر طفل میگذاشتند .رسوم استثنایی که کمتر و شاید هرگز در هیچ جایی از دنیا بر گزار نمیشد .نقش پدربزرگ ها و مادر بزرگ ها همچنان در صدر توجه  و برنامه هنوز میدرخشید اما انهمتابع مقررات ویژه اعمال میشد . با جمع آوری اسامی گوناگون توسط کلیه  افراد  فامیل از منابع مختلف مانند کتب و مجلات و فیلمها و سریالها و داستانهایکهن و نوین و از  قول و اقوال و روایتهای گوناگون ، از اسامی تاریخی و جغرافیایی از کلامبازاری و محلات و قوم و تبار و از زبان این و آن و صدها منابع معتبر و غیر معتبر جمع آوری ، دروهله اول پس از   جمع آوری اسامی  سپس  ضبط و ثبت میشد . این اسامی آورده شده در نسخ گوناگون توسطپدرو مادر بزرگ از هر دوسویه تا عمه خاله و دایی و عمو و فرزند زادگان بالغ گرفتهتا دوستان خانوادگی نزدیک و صمیمی که رفت و آمد خانوادگی با یکدیگر داشتند شاملمیشد .تنها شانس و  نقش پدر ، مادر در این ماجرای نامگذاری صفر بنظر می آمد .زیرا انها مسوول اجرا و تدوین برنامه نامگذاری و تبعیت از قانون درون خانوادگی آلتیمور خان بودند . نامی مبارک و در خور این قوم بزرگ که همسان نام اجدادی و خوشآهنگ که هم زیبا ، با مسمی باشد ، انتخاب و بر طفل متولد شده می نهادند . اگرچه همه در این برنامه نام گذاری سهیم و دخیل بودند ،اما دل خوری ها و قهر وناملایماتی بوجود می امد تا سالها در درون این فامیل ادامه داشت و از بین بردنانهم کار بس مشکلی بود . هر بار قبل از تولد طفلی در چهار گوشه محل زندگیخاندان  صدها شاید بیشتر از نام دخترانه وپسرانه جمع اوری و ذخیره میشد تا بوقت مناسب طی شرایط خاصی نام را بر فرزند تازهمتولد شده بگذارند . امان از  نقش بازی گران صحنه و کاسه از آش داغ تران مجلس ،  برخی افراد در فامیل که بقول معروف موشمیدوانیدند و یا آب زیر کاه بودند و مار بی رنگ زیر بافه  همانند بقلمون رنگ می ساختند و میباختند و در جمع تاثیرگذار و دو بهم زن و تفرقه افکنی بی دلیل راه می انداختند . سر انجام  پس از انتظار  حدود یک ماهی نزدیک به تولد طفل همهفامیل  دخیل در نامگذاری طفل موظف به شرکت در مهمترین جلسه نامگذاری نهایی فرزند خوش قدم خاندان  بودند. با سیاهه نامهای انتخابی  خود ، گردهمایی شادمانه علاوه بر شادی و ضیافت از نقطه نظرات و اسامیجمع اوری شده رونمایی میشد که بهترین را انتخاب و در زمره نام طفل یا اطفال متولدشده قرار می گرفت  . حرص و شور و نگرانی  بسیار در بین گروهی از افراد در جمع حاضر در این جلسهکه مبادا  تنها نام منتخب ، انها  از قلم بیافتد یا انتخاب نشود بوضوح احساس می شد  .گره دوم و مشکل بهم خوردن مجلسبا شلوغ بازی و قهر و ترک از آن مجلس میمون و مبارک بود که خاطر همه بخصوص پدر ومادر  صاحب فرزند هنوز متولد نشده را مکدر میساخت و آنان که مجلس را ترک میکردند برایبار دوم نه مجاز به شرکت و نه ارتباطی صمیمانه درون خاندانی داشتند .  این امر نگرانی کاهش محبوبیت و جمعیت طرفدار فامیلی خاندان را بیشتر میکرد . وضع  بطور کلیخیلی باب دل خانواده ها نبود و عیب کار هم در مسایل درون و مقررات اجرایی در اینقولنامه نامگذاری بر اطفال خاندان تیمور خان بود که نیاز به اصلاح بود یا منسوخشدن و باطل کردن ان و اختیار تام بر عهده همان پدر و مادر باشد راه حل اصلی وپرهیز از جنگ و جدل خانوادگی میبود .  بهر حال جلسه اخر قبل از تولد، مهمترین جلسه حتی بااهمیت تر از جشن تولد نوزاد بود که بابت  نام گذاری نهایی، هویت و نام اصلی طفل را مشخصمیکرد . آقایان و بانوان و صاحب منصبان با رتبه درون فامیلی از هر قشر  و صنف وگروه  اجتماعی در هر گوشه از محل زندگی  خود هر نامی که مد نظر داشتند با انتخاب فقط دونام یا پسرانه یا دخترانه به لیست نهایی افزوده میشد . منتها هر فردی با پیش بینیاز پسر یا دختر بودن نامهای خود را برای ارایه واگذار میکردند . بدون در نظر گرفتننتیجه آزمایش پسر یا دختر بودن  فرزند  مادر ،هر فرد مجاز به انتخاب نام دختر یا نام پسر بودندوچنانچه نام انتخابی انها مثلاپسر بود و  فرزند پس از تولد دختر از آب در می آمد پیش بینی غلط از اب در می امد ، با  ان که شانس خود را از دست داده بودند و طفل دختربود نام انها از لیست نهایی نام گذاری  خارج و نوبت به فرد بعدی  میرسید تا انتها  نامها حذف واضافه  شده تا سر انجام نام نیکو برای  طفل  هنوز متولد نشده معرفی  میشد . برای دو قلو و چند قلوبودن هم برنامه جدا گانه داشتند . فعلا برنامه تا حدود نود درصد بر اساس تک قلبودن تدوین میگردید تا کنون در این خاندان تولد دو قلو به بالا اتفاق نیفتاده بود. پاره ای از اسامی منتخب و ارایه شده بانوان  مختلف بود. نامهای برخی کهبر این باور بودند اسامی باید حتما گل دار باشد مانند گلتاب ، گلناز ، بی بی گل ، گلنار ، سحر گل تر گل ماه گل برخی نامهایتاریخی و برخی نامهای مذهبی را پیشنهاد داده بودند و برخی هم گفته بودند نام دخترباید ملوک دار باشد مانند خاتم ملوک تاج ملوک قمر ملوک دام ملوک بیگم ملوک و برخیهم معتقد که نامها باید خارجی باشد بدون در نظر گرفتن نامهای غیر مجاز نامهای لوسیماریا کاترین  هاری جولیا و تریسی را ارایهداده بودند . برخی حرص و هیجان بر اسامی را فراتر از قواعد زمانی و مکانی درونخانوادگی ارایه داده  بودند . اگر چه در اصل نظرات و اید ه ی پدر بزرگ ها و  مادربزرگها ارجح تر نمود داشت اما نقش پدر و مادر بطور نا محسوس حرف نهایی  را در انتخابنامهای مجاز در امده و نام انتخابی از شمارگان نامهای انتخابی خود بر طفل نهاده وکار به پایان خود میرسید . با بر پایی  جشنی مفصل  دردیدار فامیلی و بیان صد نکته مهم اجدادی در این گرد همایی مورد توجه  بود. والا نه تنها  این جلسه بلکهصد جلسه دیگر هم گره ای از توافق نام گذاری بر اطفال باز نمیکرد . این را همهافراد قوم بر ان اگاه بودند . سر انجام با ماست مالی با یک نام معمولی و مرسوم قالقضیه کنده میشد و حرفی باقی نمی گذاشت . بعد از تولد طفل ، افراد واجد شرایط در انتخاب  بهترین نام و  نامگذاری  طفل  در جشن مهمی  شرکت میکردند و اسامی خود را  قبلا ارایه داده بودند و منتظر نام گذاری و انتخاب خود در حالتی متغیر و متحیر بسر میبردند  . برخی با تشریف فرماییدر غرور بی اندازه غوطه ور بودند  که اسامی پیشنهادی انها یک سر و کله بالاتر و والاتراست و نام انها تا ابد بر  فرزند این خاندان  افتخار  امیزمیدرخشد و برای انها مهم بود که نام انتخابی فرزند خوش شانس  متعلق به آنهاست  .  گاهی در  ماجرای تولدو حکایت نام گذاری اتفاق خارق العاده ای رخ می داد که زبان و دهان همه از تعجب بسته  می ماند.دستور العمل نام گذاری کشک بود و ماستمالی بدون توجه نامی مورد دلخواه توسط  اولیا انتخاب و توجهی به  رای و نظر دیگران و نام انتخابی انها نداشتند .  وقت زایمان و  بستری و عمل سزارین بجای زایمان طبیعی در بیمارستان فرا رسید و پس از گذراندنروزی چند مادر به منزل منتقل شد درست روز انتخاب و نام گذاری نهایی بود تعدادزیادی از فامیل با هلهله و شادی در جمع خانوادگی دور هم به شادی میپرداختند . شادی فزونتر آنان بیشتر  بابت  مرحله نام گذاری بود تا تولد خود طفل و اینهم تا حدی به ظاهر و خود نمایی افراد رونق میبخشید تا تولد انسانی تازه قدم به دنیایی نو گذاشته . این طرز بروز رفتار ها عملا و بی اختیار یا عمدا مشاهده میشد و کار بس پیچیده  مرموزی نبود .و درانتظار نام منتخب خود بر فرزند متولد شده  بودند که   مادر  از بستر بعد از زایمان ندا دادمحمد و رضا را حاضر کنید . تعجب اینجا بود که چگونه به خود اجازه داده اند نام طفلرا خارج از رسم و مرام خاندان بزرگ تیمور خان انتخاب کرده اند و در ثانی چرا اسممرکب بر طفل نهاده شده .لحظه ای بعد اطفال دو قلو در دستان مادر بزرگ و پدر بزرگاز گهواره خارج و در چپ و راست مادر نهاده شد و اینجا کل و شادباش همه را تا سرحدشادی و سرور  و اوج شادمانی رسانید .از اولین دو قلوی خاندان بزرگ تیمور خان و شکستن تابوی قدیمی نامگذاری و روش جدید بدون درد سر نام گذاری توسط پدر و مادر طفل تازه  چشم به جهان گشوده همه جدا متحیر و خوشحال شدند . گذشته  از آن همه تولد این دو قولوی ناز را به فال نیک گرفتند و به ادامه شادی و تعارفشیرینی قدوم نورسیده تبریک بار یکدیگر میکردند تا این حد و اندازه شادی به خاندانارجمند و بزرگ و پر جمعیت خاندان تیمور خان رو نکرده بود . دل همگان شاد باد

1/8/99

 به نام خدا

هزار داستان :

از عسل شیرین تر داریم ، نزدیک بود سبب مرگ دو نفر شود !

چهار شنبه 28/8/99

عسل طبیعی در کندوی کوهستان نزدیک بودجان دونفر را بگیرد.

برداشت عسل از کندوهای طبیعی و خانگی معمولا در مرحله اول فصلجو درو یا  زمان برداشت محصولات گندم و جو اوایل تیر ماه تا مرداد  انجام میشود . بهاصطلاح گفته میشود کندو ها پر شده یا پر کرده است  . اما در مورد کندو های عسل طبیعیو کوهی وضع متفاوت است . در گرمسیر با توجه به سال خوب و بهار پر بارش و گل و گیاهو با توجه به جمعیت فعال در یک کندو ، در دسترس بودن یا نبودن بکلی فرق می کند .به علت دست نخورده بودن کندو ممکن است تا سالها در خفا ، جهت ذخیره سازی عسل   برای آذوقه کلونی زنبورهای عسل  باقی بماند . درمناطق جنوبی و گرمسیر زنبورها ی جداشده از کندو ی اصلی با ملکه جدید تشکیل کلونی جدید و کم جمعیت بر درختان چالی و کنار و بوته و درختچه های کوچک بچ زده  (کرده )و کندو   می سازند  و شروع به فعالیت می کنند . گاها در نقاط کوهستانی و در صخره ها و غارها وشکاف سنگهای کوهستان و اغلب در معرض دید کندوی خود را به پا می کنند . رفتار واقعیو رمز و راز های زنبورهای عسل  باید دردستور کار کندو داران با تجربه و کارشناسان ذی ربط توصیه و ارایه شود . بهر حال بهماجرای استحصال عسل از کندوی پر جمعیت اما مشکوک بپردازیم . این داستان مربوط بهزمانهای گذشته و دور است و راوی عزیز و شادروان عزیز . گفته است :. . زمانی که ایل بهاولین نقطه قشلاق رسید و توانست تا حدی نفس راحتی از کوچ طولانی یک ماه و نیم بکشدتازه در میان کفه نیمه شوره زار پر وسعت و دشت هموار و علفزار خشک ولی پر مدار=( علفزار خوراک دام )برای استراحت هفتگی مجال ماندن و توقف داشتند ،تا پس از آن به یوردهای زمستانی واخرین توقگاه خود برسند . ایل در این  نقطهبه سه بخش تقسیم میشد . گروهی به سمت احمد محمودی و کفه هرم و کاریان و دستهای از گلوگاه مارمه به سمت اخرین نقطه قشلاق و اخرین دسته از سمت بنارویه وبختیاری به سوی تنگ حنا و گاوونی وکناره بیدشهر مستقر میشدند این داستان مربوط بهدسته میانی مستقر در دشت و کفه هموار قرودو تو = qorudutu و در چهار راه اصلی تقسیم  شاهراهقشلاق بود . در کنار کوهستان بظاهر  آبی رنگ و  دارای آسمان آبی و زمین زرد   در دامنه کوه، رشته  کوه  تیزو برنده واقع بود  . خستگی ماهانه بدر رفته و کم کم با اب و هوای خشک و گرمپاییزی خو گرفته  تا در فرصت مناسب به ادامهکوچ بپردازند و خلاصه در یک نقطه آرام گیرند . رمه ها ، گله ها در این هفته  برای چرا به دامنهکوهستان   رفته و چوپانان هم چماق و کلاک  بر پشت گردن آواز خوان بدنبالانها روانه بودند تا جایی رسیدند که به بن بست کوهستان و فرو رفتگی دشت در دامنهکوهستان بر خوردند . سهراب  و شهاب حین گشت زنی بدنبال گله رفته بودند .  ان دو نفر چوپان حین گشت زنی در اطراف گله به مورد مشکوکی درصخره بر خورد کردند . با پرواز انبوه ات در هوا و زمین و دهانه غار اگر اشتباهنکنم خبری است . قبلا مو به مو درختان و صخره ها و کمر و غار های کوچک را که کاپولنام داشت گشته بودند تا به ان نقطه رسیده بودند  با دوستش به تجسس و کنجکاوی پرداختند  و همه جوانب رابرسی کردند اما به سبب شیب سخت و امکان سقوط از ادامه صخره نوردی  منصرف و به منزلبازگشتند . مورد خاص را بااهالی و اربابان مطرح و به م پرداختند . قرار بر اینشد  ضمن مراجعه حضوری به جستجو ی بیشتر بپردازند . شبانه قاصدی به  محله یکی از کمر رو های بومیفرستادند تا در این زمینه با انها همکاری کند .قرار شد فردا صبح گروهی بهمحل تجمع پشه ها   مراجعه کنند . فرد بومی بسیار خبره وبدون طناب همه صخره های کوهستان را در نوردیده بود و تمام فن سنگ و صخره نوردی رابلد بود شهاب و سهراب دو نفر چوپان با همراهی ارباب قصد کوهگردی داشتند .  شهاب جوان برنا  قد بلند وتا  حد  هیکل غیر عادی داشت . لاغراندام با موهای یکدست مشکی مشکی و شلال و معروف به دار دراز بود .از این بابت وقتی صدایشمیکردند پیوسته خنده بر لب داشت . و هیچو قت بدل نمی گرفت .  قبلا هر دو  زیر صخره چندمتری و غیر قابل دسترس برای پیدا کردن راهی به محل میان صخره  و غارچه کوچک درتلاش بودند . اما موفق نشدند . فردا صبح زود ساعت6 در کنار چادرها بساط صبحانه  جمع و جور کردند بار دو قاطر با  وسایل لازم آب وظروف و طناب و هر چه نیاز داشتند با خود بار کردند و روانه کوهستان نه چندان دوراز چادر ها شدند . بهر ترتیب گروه 5 نفری بار و بنه در پایین صخره ها وسایل را به  زمینگذاشتند و مابقی امور صعود  را در  اختیار صخره نورد معروف سپردند . صخره قائم حدود  7یا 8 متر ارتفاعداشت . اما لغزنده و صاف بود .   برای به چنگ اوردن عسل طبیعی ، کوهی  جنگ و گریز و مبارزهخطرناک در پیش رو بود .  ابتدا توسط فرد صخره نورد با زحمت و تلاش برای دست یابی  به کندو ی دور از دست رس اقدام شد .مرد بومی بدون استفاده از طناب مانند بز کوهی ازکمر کش کوه  بالا رفت و از دو نفر از نیروهای کمکی کمک خواست . دیگ و دیگچه وکاردک و طنابها  نیاز داشت . وقتی به دهانه رسید داد و فریاد زد برای همین بودهکه تا حال کسی موفق به خارج کردن کندو ی عسل نشده است . پایینی ها دا د زدند بالا چه خبر است ؟. گفت اوضاع خراب است اینجانزاع و جنگ بر قرار است او تا دهانه غار جلوتر نرفت . از دو نفر کمکی درخواست کرد از سمت راست  دامنه ،دور تر خود را به بالای سر نزدیک   غار برسانند .بعد از نیمساعت معطلی  بالا آمدند اما از آنجا هم دسترسی به دهانه غار غیر ممکن بود . باکمک طناب و راهنمایی فرد بومی به سختی موفق شدند به نزد کندو در دهانه غار برسند .  هر سه در کنار هم دور تر از دهانه غار نظاره گر وقایع بر سر ان کندو بودند .نزاعی سنگین در جریان بود جنگی هوایی و زمینی و اطراف هدف بین دو گروه مهاجم ومدافعین کندو به سختی در جریان بود . جنگ نا برابر و سازمان یافته ، بین گروهیبا تعداد میلیونی و کوچک اندام با گروه بسیار اندک ولی  اندازه چند برابر هر زنبور عسل  قد و وزن داشتند .باسلاح های کشنده و برنده و چنگال و اندامی برنده  ، از همه مهمتر زهری کشنده ومهلک به مبارزه می پرداختند . جنگ بین زنبور عسل و زنبور قرمز  یا  سرخ با چشمان آتشین،عصبانی در جریان بود .مهاجین  برای تصرف مواضع و منبع و معدن بهترین ماده شیرین غذایی   بشدت حمله می کردند .   تلفات زنبور های عسل 5 برابر بیش ازتلفات زنبور سرخ و قوی بنیه  بود /تنها سلاح های محاصره کنندگان هجوم دسته جمعی  و تکه تکه کردن بدن زنبورهای بزرگ بود . اما سلاح کشنده قرمز ها با نیش و زهر کلک تعداد زیادی را در هر بارحمله می کندند . حسن و نقطه اتکا  لشکر عسلی ها به تعداد فراوانی انها بود . به همین نسبت تلفات انهابیش از قرمز ها بود . جنگ هوایی موفقیت چندانی نداشت و حالت جنگ و گریز بود اما درزمین و روی هدف یعنی اطراف کندو به نسبت انبوه جسد روی زمین ریخته بود معلو م شداین نبرد واقعی و پر تلفات چند روزی ادامه داشته و هنوز مواضع کندو به تصرف قرمزها در نیامده بود  درآن وضعیت  هیچ نیروی سومی یا  کسی جراتدخالت  ،ورود به میدان مبارزه را نداشت هر چه انتظار کشیدند سر انجام این جنگ نا مشخصبود حدود یک ساعت  دور از دهانه غار  سه نفر شاهد جریان عملیات جنک گروهی وانفرادی و هوایی و زمینی و فرار و حمله بودند . هر سه موافقت کردند که یا باید از دخالت صرفنظر کنند و راه خود را پیش بگیرند و از خطر وارد شدن در این مهلکه خود را کناربکشند یا اینکه یک خطر واقعی و پیش رو را تقبل و حمله برق آسا در میان دو گروهانجام و بخشی از غنیمت که بر سر ان نزاع بی پایان در جریان بود ، حمله و بهره کوچکیببرند . راه دوم را بر گزیدند . با لباس و پارچه و لوازم دیگر بجز دو چشم سایر اندام بدن را پوشش ضخیم دادند و با برنامه ریزی قصد آزمایش حمله را داشتند . تازههنوز بر این باور بودند که شانس موفقیت انها و ریسک پذیری ان محال است  . باز هم رای فرد بومی قاطعانه ترک مخاصمهبود و نظرش صبر تا انتهای عملیات و سرنوشت نهایی و مالکیت کندو باید صبر و تحمل کردتازه پس از تصرف هدف ،هرگروهی صاحب ان میشدند بدتر بود و انها غنیمت یا کندوی خودرا به این راحتی از دست نخواهند داد تا پای جان دفاع می کنند . سابقه نداشت تاهنوز چنین وضع تصرف کندو ی عسل توسط زنبور های سرخ  دران وادی و  محدوده اتفاق نیفتاده بود  .کسی تا حال یاد نمی داد ازاین  گونه نزاع خاص بر سر عسل  و قصد تصرف توسط نیرو های بیگانه مهاجم  در جریان تصرف باشد  . اما افراد روی سطح دشت  پایین صخره منتظربودند . اما آدمهای حریص وطمع کار حاضر نبودند از خیرش بگذرند . بنا بر  این هر سه نقشه حمله را طرح و  در حال اجرا بودند  .تصمیم حملهرا گرفته بودند . باید کار را با وجود خطر یکسره کنیم . کار سخت و خطرناکی بود اگرروزنه ای از میان لباس و پارچه های محافط فقط یک سرباز راه  باز کند ،صدها بلکه بیشتر نیشهایزهر الود و خطرناک بر بدن انان واردبا نیش زهر آلود  ، کارآنها  را یکسره خواهند کرد . زیرا انها جری وبسیار خشمگین بودند  . یکی از انها گفت بهر ترتیب وقت ما که تلف شده خطر حمله را میپذیریم و ما هم یک حمله برق آسا می کنیم تا  ببینیم چه  می شود . با نزدیک شدن یکی از افراد به کندو ، حملهدو طرفه  از سوی مهاجمین و مدافعین با یاری هم به انسان غریبه و رقیب سوم شروع شد با سلاح جرگه بادامی و بدون استفاده ازدود به پراکندن پرنده های هر دو گروه  بشدت شروع شد  . با  محافظ درختی سپرهای یی ساختند و وارد عملیاتشدند دو نفر با ظروف مخصوص عسل گیری   بدست به کندو نزدیک شدند و نفر سوم هم با چرخش محافظ به ضربهزدن  به حمله کنندگان  می پرداختند . تعدادزیادی اینجا تلف شدند فشار بی حد و حساب هر دو گروه کندو دار و گروه مهاجم نبرد بانیروی جدید را بشدت تمامتر   ادامه دادند.  با یک حمله سریع بخش کوچکی از کندو ی  زنبور با کاردک دردیگ انداختند و عقب نشینی کردند زنبور بیشماری از دیگ بر سر و گردن و بدن انهاچسبیده بود ولی فعلا از گزند نیش در امان بودند . دهانه غار را ترک کردند اما سپهربا جسارت و بی محابا روی بر گرداند و با یک حمله چنگی دیگر در کندو زد و با برگشتسریع قطرات عسل مانند نخ از  میان انگشتان  دست وی سرازیر بود .بیشترین تلفات هر دو گروه زنبور ها  در پایین کندودرون غار دیده می شد . تکه ای موم و عسل  را به دوستش وبقیه را خود در حالی که  تکان داد تا رنبورها از انجدا شوند   دست خود را تا بیخ انگشتان را یواشکی از میان محافظ صورت  به دهان برد و عسل خوشمزه را با موم می جویدو سر تکان می داد . نیمی از زنبورها ها اطراف سر و در هوا و عده ای مجروح زیر پاله و در حال خزیدن بودند . هوای و فضای اسمان پر شده بود از زنبور ها هر دو گروه . به همان اندکعسل با موم شکسته بسنده کردند .  بازحمت و سرعت دیگچه با موم و عسل در حال ریزش همراه با انبوهی از زنبور  را با طناب بهطرف زمین هدایت کردند و هر سه از راه بالا یی صخره خود را با طناب بالا کشیدند واز محل دور شدند . هنوز به دامنه و سطح زمین نرسیده بودند که هر  دو نفر سهراب  سپهر گلو و دهان و زبانشان بهم امد و حالت خفگیبه انها دست داد . گل به روی شما  تهوع و استفراغ امانشان نمیداد . سر ورم داشت وزبان در دهان قفل و چیزی به خفگی فاصله نداشتند. با سرعت انها را با قاطر به چادرها انتقال دادند و انها را در ماست و شیر و دوغ غوطه ور و  برای خنثی کردن سموم احتمالی مایعات  مانند شیر به خورد انهادادند . اما پیشگیری نشد انها را با فلاکت به بهداری همان حوالی انتقال و از آنجا  بهدرمانگاه لارستان منتقل و تحت مدا وا قرار گرفتند .  بر این باور بودند کهبا ریخت و پاش اندکی زهر زنبورهای مهاجم بر موم و عسل پاشانده و احتمال بروزمسمومیت وجود داشت  . و الا عسل خود بخود مسمومیتی ندارد . این مورد را با کارشناسان وطبیبان و دارو شناسان و طریقه عملکرد اثر زهر در معده و گلو و حلق و زبان را با یداز متخصصین امر جویا شد . انها پس از مدتی بهبودی حاصل کردند و به چادر برگشتنداما هرینه و متوقف شدن یک هفته ای تاخیر در کوچ سبب گردید  از بخشی از ایل عقب بمانند .  خاطره ای  تلخ ازشیرین ترین ماده طبیعی عسل برای انها  باقی ماند و  عسل  ذخیره  در موم تکه پاره شده بدون  استفاده ،از دهانزنبورها  هم گرفته شد ( به هدر رفت)  .هرگز سرنوشت  معمای آن کندوی در حال تسخیر توسط سرخپوشان گشوده نشد . یکی از معماهایطبیعت سربسته  همچنان راز گونه با قی ماند  .اوقات شما شیرین و عسلی باد . بزرگی می گفت : همیشه پندبزرگتر از خود را بپذیر حتی اگر به سود تو نباشد .سود و ضررش پنجاه در صد است .